Việc ban hành Sổ tay phối hợp thể hiện cam kết mạnh mẽ của hệ thống ngân hàng trong việc chung tay đấu tranh chống tội phạm tài chính

Theo Quyết định số 71/QĐ-HHNH, đây là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng cơ chế phối hợp thống nhất trong toàn hệ thống ngân hàng, giúp rút ngắn thời gian phản hồi và bảo vệ quyền lợi khách hàng trước các vụ gian lận và lừa đảo trực tuyến.

Sổ tay được tạo ra với mục tiêu chuẩn hóa quy trình trao đổi thông tin giữa các bên liên quan, tạo ra luồng xử lý thông tin nhanh và thông suốt giữa tổ chức gửi yêu cầu hỗ trợ (TCYC) - nơi tiếp nhận khiếu nại của khách hàng - và tổ chức nhận yêu cầu hỗ trợ (TCNYC) - nơi quản lý tài khoản hoặc thẻ trong giao dịch nghi ngờ.

Sổ tay áp dụng cho các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và công ty tài chính là hội viên của VNBA, đồng thời mở rộng cho các tổ chức không phải hội viên đăng ký tham gia nhằm tăng cường sự hợp tác toàn ngành trong công tác phòng chống gian lận tài chính. Quy trình phối hợp được triển khai trên cả hệ thống NAPAS và các kết nối khác, đảm bảo tính linh hoạt và đồng bộ trong toàn hệ thống.

Quy trình xử lý gồm sáu bước chính, bắt đầu từ tiếp nhận yêu cầu cho đến phản hồi kết quả cho khách hàng. Khi khách hàng phát hiện giao dịch nghi ngờ, TCYC sẽ tiếp nhận, đánh giá và gửi “Yêu cầu hỗ trợ” theo mẫu tiêu chuẩn đến TCNYC. Mặc dù khách hàng cần nộp đơn trình báo hoặc giấy xác nhận từ cơ quan công an, sổ tay cho phép cung cấp giấy tờ trong vòng ba ngày làm việc nhằm đảm bảo tiến độ xử lý.

TCNYC sau khi nhận yêu cầu sẽ có thể phong tỏa tài khoản, thu hồi thẻ hoặc áp dụng các biện pháp kiểm soát khác theo quy định nội bộ và pháp luật hiện hành. Trường hợp tiền đã chuyển đi, TCNYC có quyền tiếp tục gửi yêu cầu qua các tổ chức liên quan để truy vết dòng tiền, tạo thành chuỗi xử lý liên hoàn nhằm đảo ngược thiệt hại và ngăn chặn tội phạm hiệu quả hơn.

Sau quá trình xác minh, TCNYC sẽ quyết định phá bỏ biện pháp phong tỏa nếu không phát hiện vi phạm, hoặc thực hiện theo yêu cầu của cơ quan điều tra khi có căn cứ chứng minh lừa đảo. Kết quả cuối cùng sẽ được gửi lại cho TCYC để thông báo cho khách hàng và lưu trữ hồ sơ vụ việc.

Sổ tay cũng quy định rõ vai trò và trách nhiệm của từng bên. TCYC có trách nhiệm hướng dẫn khách hàng thực hiện trình báo cơ quan công an khi phát hiện dấu hiệu gian lận. TCNYC cần đảm bảo quy trình nội bộ về phong tỏa, đóng tài khoản và thu hồi thẻ tuân thủ các thông tư 17, 18 và 15/2024/TT-NHNN.

Điểm đáng chú ý trong Sổ tay là Phụ lục 03 - tài liệu hướng dẫn nhận diện tài khoản và thẻ có dấu hiệu gian lận. Tài liệu hỗ trợ ngân hàng phát hiện những hành vi giao dịch bất thường như: tài khoản nhận tiền từ nhiều nguồn rồi rút ngay trong thời gian ngắn, một thiết bị thực hiện giao dịch cho nhiều tài khoản, thanh toán giả tại điểm chấp nhận thẻ, hoặc các đoạn chuyển tiền có các cụm từ nghi vấn như “chuyển tiền cho Tòa án”, “Công an”, “Viện kiểm sát”...

Theo đại diện VNBA, việc ban hành Sổ tay phối hợp thể hiện cam kết mạnh mẽ của hệ thống ngân hàng trong việc chung tay đấu tranh chống tội phạm tài chính, hướng tới xây dựng môi trường thanh toán không dùng tiền mặt an toàn, minh bạch và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tốt hơn. Cơ chế phối hợp mới hứa hẹn rút ngắn đáng kể thời gian xử lý, nâng cao hiệu quả ngăn chặn, thu hồi tiền trong các vụ gian lận, qua đó củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống thanh toán quốc gia.