 |
| Bộ Khoa học và Công nghệ vừa đề xuất thành lập Ủy ban Quốc gia về Trí tuệ nhân tạo, nhằm khắc phục khoảng trống trong quản lý và định hướng phát triển AI tại Việt Nam. Ảnh minh hoạ. |
Theo dự thảo nghị định, Ủy ban Quốc gia về AI sẽ do Thủ tướng Chính phủ đứng đầu, có chức năng điều phối, hoạch định chiến lược và giám sát hoạt động ứng dụng AI trên phạm vi toàn quốc. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng việc thành lập cơ quan này là cần thiết nhưng chưa đủ, bởi hệ thống pháp lý và năng lực kiểm soát AI ở Việt Nam vẫn còn hạn chế, trong khi rủi ro từ các công cụ AI đang ngày càng rõ rệt.
Một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất là sự lan rộng của các phần mềm AI có khả năng thao túng nhận thức con người – từ việc tạo ra hình ảnh, giọng nói, video giả mạo (deepfake) cho đến phát tán thông tin sai lệch, lừa đảo hoặc can thiệp vào hành vi người dùng. Dự thảo đề xuất cấm phát triển, cung cấp hoặc sử dụng các công nghệ như vậy, nhưng câu hỏi đặt ra là ai và bằng cách nào sẽ phát hiện, giám sát và xử lý kịp thời khi hành vi vi phạm diễn ra trên môi trường mạng xuyên biên giới.
Thực tế, trong khi nhiều quốc gia như Mỹ, châu Âu hay Singapore đã có các cơ quan chuyên trách về đạo đức và an toàn AI, Việt Nam vẫn thiếu cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các bộ ngành – từ khoa học, thông tin, an ninh đến tư pháp. Việc ban hành quy định nhưng không có công cụ giám sát tương ứng có thể khiến AI trở thành “vùng xám” pháp lý, nơi những mô hình công nghệ cao bị lợi dụng cho mục đích xấu.
Một số ý kiến cho rằng, ngoài việc thành lập Ủy ban, Việt Nam cần sớm xây dựng bộ tiêu chuẩn quốc gia về AI, cơ chế đánh giá và chứng nhận an toàn mô hình, cũng như chính sách hỗ trợ nghiên cứu, kiểm thử công nghệ trong môi trường được kiểm soát. Chỉ khi đó, việc quản lý AI mới có thể đi đôi với thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
AI mang lại cơ hội phát triển lớn, nhưng nếu thiếu một cơ chế quản trị minh bạch và thống nhất, Việt Nam có thể phải đối mặt với những hệ lụy nghiêm trọng về an ninh dữ liệu, niềm tin xã hội và đạo đức công nghệ. Đề xuất thành lập Ủy ban Quốc gia về Trí tuệ nhân tạo vì vậy không chỉ là bước đi kỹ thuật, mà là yêu cầu cấp bách để bảo vệ con người trong kỷ nguyên AI bùng nổ.
Bình luận