Chiều 18/12/2025, tại TP. Hồ Chí Minh đã diễn ra hội thảo ''Báo chí với công tác nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số''. Hội thảo do Tạp chí điện tử An ninh mạng Việt Nam tổ chức dưới sự chỉ đạo của Chi hội phía Nam- Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA), nhằm tạo diễn đàn trao đổi, nhận diện toàn diện các rủi ro, đồng thời đề xuất giải pháp đồng bộ bảo vệ an toàn cho người dùng và hệ thống tài chính - ngân hàng. Báo chí giữ vai trò tuyến phòng thủ đầu tiên trước tội phạm tài chính số

Sự kiện thu hút hơn 100 đại diện từ các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức tín dụng, các chuyên gia an ninh mạng, chuyên gia kinh tế và đặc biệt là các cơ quan báo chí truyền thông.

Thiếu tướng, Tiến sĩ Lê Minh Mạnh - Chi hội trưởng Chi hội phía Nam, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, nguyên Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Cục A05-Bộ Công an) phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Đỗ Doãn

Tội phạm mạng có xu hướng tấn công trực diện người dùng

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thiếu tướng, Tiến sĩ Lê Minh Mạnh cho biết, trong bối cảnh Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số đã và đang trở thành xu thế tất yếu trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội. Lĩnh vực tài chính, ngân hàng, với vai trò là huyết mạch của nền kinh tế, đang đi đầu trong tiến trình này thông qua việc phát triển các dịch vụ ngân hàng số, góp phần thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính và gia tăng hiệu quả vận hành của nền kinh tế.

Song hành với những lợi ích to lớn đó là các rủi ro, thách thức ngày càng gia tăng về an ninh mạng.

Thống kê của các cơ quan chức năng cho thấy, hệ thống kỹ thuật đã tiếp nhận hàng trăm nghìn phản ánh, báo cáo liên quan đến các hình thức lừa đảo trực tuyến, trong đó phần lớn liên quan đến lĩnh vực tài chính, ngân hàng. Còn theo số liệu của Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cũng cho biết, trong 8 tháng đầu năm 2025, cả nước đã ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo trực tuyến với tổng thiệt hại khoảng 1.660 tỷ đồng.

Những con số này phản ánh rõ mức độ nghiêm trọng, tính phức tạp và xu hướng gia tăng của tội phạm công nghệ cao trong không gian tài chính số. Thực tế hiện nay cho thấy, các thủ đoạn lừa đảo hiện nay không còn mang tính đơn lẻ, thủ công, mà ngày càng tinh vi, có tổ chức, xuyên biên giới, tận dụng triệt để các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, deepfake, giả mạo sinh trắc học, đồng thời khai thác sâu tâm lý chủ quan, thiếu kỹ năng an toàn số của người sử dụng.

''Tội phạm công nghệ cao hiện nay không chủ yếu tấn công trực diện vào hệ thống lõi của ngân hàng, vốn ngày càng được bảo vệ nhiều lớp mà tập trung vào người dùng, mắt xích dễ bị tổn thương nhất trong toàn bộ chuỗi an ninh số'', Thiếu tướng, Tiến sĩ Lê Minh Mạnh khẳng định.

Chuyên gia chia sẻ thông tin, khuyến nghị giải pháp phòng chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số tại hội thảo. Ảnh: Đỗ Doãn

Vai trò quyết định của báo chí trong phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số

Từ thực tế này, Thiếu tướng, Tiến sĩ Lê Minh Mạnh nhìn nhận, lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số không còn là vấn đề kỹ thuật thuần túy hay trách nhiệm riêng của ngành ngân hàng, mà đã trở thành một thách thức an ninh phi truyền thống, tác động trực tiếp đến an ninh tài chính, trật tự xã hội và nền tảng niềm tin số quốc gia trong tiến trình chuyển đổi số.

Điều này đòi hỏi không chỉ đầu tư cho công nghệ, mà còn phải đồng thời hoàn thiện quy trình quản lý, cơ chế phối hợp liên ngành, và đặc biệt là nâng cao nhận thức, kỹ năng an toàn số cho cả cán bộ ngân hàng và người dân - Trong đó vai trò của các cơ quan truyền thông, báo chí là hết sức quan trọng và mang tính quyết định.

''Báo chí không chỉ phản ánh các vụ việc sau khi đã xảy ra, mà cần trở thành lực lượng đồng hành trong công tác cảnh báo sớm, định hướng nhận thức, phổ cập kiến thức an toàn số, phản bác thông tin sai lệch và lan tỏa các mô hình, giải pháp hiệu quả trong phòng, chống lừa đảo. Mỗi bài viết chính xác, mỗi bản tin kịp thời và có trách nhiệm sẽ góp phần hình thành “lá chắn nhận thức” cho người dân, một lớp phòng thủ mềm nhưng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bảo đảm an ninh, an toàn không gian mạng'', Thiếu tướng, Tiến sĩ Lê Minh Mạnh nói.

Tại hội thảo, các chuyên gia, diễn giả đã có nhiều tham luận liên quan đến việc gia tăng hiệu quả hoạt động phòng, chống lừa đảo thông qua ứng dụng ngân hàng số; làm rõ các nguy cơ tiềm ẩn và đề xuất những giải pháp mang tính tổng thể, đồng bộ và dài hạn với tinh thần xuyên suốt của hội thảo là chuyển từ tư duy xử lý hậu quả sang tư duy phòng ngừa chủ động.

Nhìn chung, hội thảo đã tạo được diễn đàn trao đổi thẳng thắn, đa chiều giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức tín dụng, các chuyên gia an ninh mạng, chuyên gia kinh tế và đặc biệt là các cơ quan báo chí, nhằm nhận diện đúng bản chất của vấn đề.

Toàn cảnh buổi hội thảo. Ảnh: Đỗ Doãn

Theo Thiếu tướng, Tiến sĩ Lê Minh Mạnh, những ý kiến trao đổi, kiến nghị được đưa ra tại hội thảo ''Báo chí với công tác nhận diện và phòng, chống lừa qua qua ứng dụng ngân hàng số'' sẽ là cơ sở quan trọng để các cơ quan quản lý, các tổ chức tín dụng và các bên liên quan tiếp tục hoàn thiện chính sách, giải pháp, hướng tới mục tiêu xây dựng một môi trường ngân hàng số an toàn, minh bạch, bền vững, lấy người dân làm trung tâm và niềm tin số làm nền tảng.

Đỗ Doãn