Hợp tác công - tư: Trụ cột của an ninh mạng hiện đại

Sau ba thập kỷ phát triển Internet, thế giới nhận ra rằng không gian mạng không thể tự điều chỉnh bằng công nghệ thuần túy. Càng kết nối, con người càng phụ thuộc vào hệ thống số, đi kèm với rủi ro mang tính dây chuyền. 

Chính vì thế, chiến lược bảo vệ an ninh mạng quốc gia không chỉ được phòng thủ trong phạm vi một cơ quan, một ngành, hay một quốc gia, mà phải trở thành một mạng lưới hợp tác đa tầng, liên thông, có trách nhiệm. Sau Công ước Hà Nội, bước tiếp theo của thế giới là định hình “phòng tuyến số” nơi nhà nước, doanh nghiệp, tổ chức và người dân cùng đứng chung trên một mặt trận.

Hợp tác công - tư trở thành vũ khí mạnh nhất trong chiến lược bảo vệ an ninh mạng quốc gia (Ảnh minh hoạ)

Theo báo cáo tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) năm 2025, có hơn 70% hạ tầng kỹ thuật số toàn cầu thuộc sở hữu tư nhân, bao gồm các trung tâm dữ liệu, nền tảng mạng xã hội, hệ thống viễn thông và công nghệ đám mây. Điều đó có nghĩa là chính phủ không thể bảo vệ không gian mạng nếu thiếu sự hợp tác từ khu vực tư nhân.

Từ Mỹ, Anh, Singapore đến Hàn Quốc, mô hình Public–Private Partnership (PPP) trong an ninh mạng đã trở thành xu hướng chủ đạo. Ở Mỹ, Cơ quan An ninh mạng và Hạ tầng (CISA) phối hợp cùng hơn 500 doanh nghiệp công nghệ tạo mạng lưới cảnh báo sớm. Còn ở Anh, National Cyber Security Centre (NCSC) kết nối với doanh nghiệp qua hệ thống “Cyber Aware” để chia sẻ cảnh báo theo thời gian thực. Singapore vận hành Cyber Fusion Centre trung tâm kết hợp giữa cảnh sát, chuyên gia và doanh nghiệp tư nhân trong điều tra tấn công mạng.

Không nằm ngoài xu hướng, tại Việt Nam đang Bộ Công an hoàn thiện đề án Trung tâm Điều phối thực thi Công ước Hà Nội (HN-Cyber Coordination Center), đóng vai trò đầu mối kết nối các cơ quan nhà nước, tổ chức quốc tế và tập đoàn công nghệ trong ứng phó sự cố an ninh mạng.

Hợp tác là vũ khí mạnh nhất của thời đại số

Theo giới chuyên gia, không gian mạng đã và đang dần trở thành hạ tầng chủ đạo, nơi mọi hoạt động kinh tế, xã hội, chính trị đều diễn ra và không ai đủ "mạnh" để tự bảo vệ một mình. Do đó, nhà nước cần doanh nghiệp, doanh nghiệp cần người dân và toàn xã hội cần luật pháp làm sợi dây gắn kết.

Từ Công ước Hà Nội đến các hành động cụ thể, Việt Nam đang dần hình thành phòng tuyến số mang bản sắc riêng: hợp tác, chủ động, nhân văn và có trách nhiệm. Đây không chỉ là chiến lược bảo vệ an ninh, mà còn là nền tảng để phát triển kinh tế số, củng cố niềm tin xã hội và khẳng định chủ quyền quốc gia trong kỷ nguyên dữ liệu.

“Trên mặt trận số, sức mạnh không nằm ở tường lửa cao hay công nghệ tiên tiến, mà nằm ở sự đoàn kết và ý thức chung của cả cộng đồng. Khi hợp tác trở thành bản năng, hành động trở thành văn hóa, thì Việt Nam sẽ không chỉ là người tham gia, mà sẽ là người dẫn dắt trật tự an ninh mạng mới”, một chuyên gia chia sẻ.

Giới chuyên gia an ninh mạng cũng nhận định, ngày nay, tội phạm mạng không chỉ dùng mã độc, mà còn dùng AI để tạo deepfake, sinh nội dung lừa đảo hoặc tự động hóa tấn công. Theo IBM Security năm 2025, hơn 35% các vụ tấn công mạng toàn cầu đã sử dụng một phần công nghệ AI.

Ở chiều ngược lại, các trung tâm an ninh mạng tiên tiến cũng đang dùng AI để phân tích hành vi, phát hiện bất thường và dự đoán nguy cơ. Việt Nam đang từng bước triển khai ứng dụng AI để phân tích hơn 10 tỷ log dữ liệu/ngày, phát hiện sớm dấu hiệu tấn công.

Các tập đoàn như VNPT, Viettel, FPT, CMC... đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng vào hạ tầng bảo mật, trung tâm dữ liệu và AI phòng thủ. Mỗi doanh nghiệp lớn giờ không chỉ bảo vệ chính mình, mà còn cung cấp dịch vụ an ninh mạng cho các tổ chức nhỏ hơn một mô hình “lá chắn chuỗi”, tương tự mô hình liên kết quân sự nhưng trên mặt trận công nghệ.

Cùng với đó, các ngân hàng, fintech, thương mại điện tử đã bắt đầu cạnh tranh bằng tiêu chuẩn bảo mật. Những tổ chức đầu tư mạnh cho hệ thống bảo vệ khách hàng như MB Bank, Vietcombank, MoMo, ShopeePay…đang trở thành hình mẫu về “doanh nghiệp an toàn số”.

“Bảo mật không còn là rào chắn, mà là nền móng của kinh tế niềm tin. Một quốc gia có hành lang pháp lý vững, doanh nghiệp có hạ tầng bảo mật mạnh, và người dân có ý thức cao đó là ba tầng vững chắc của lòng tin số”, một chuyên gia chia sẻ.

Đạt Dương - Sỹ Đồng