Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, vấn đề an ninh mạng không còn là thách thức riêng của một quốc gia hay tổ chức nào, mà đã trở thành mối quan tâm chung của toàn thế giới. 

“Công ước Hà Nội có đóng góp rất lớn của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia”

Phát biểu tại phiên giải trình và tiếp thu dự án Luật An ninh mạng, Đại tướng Lương Tam Quang - Uỷ viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an đánh giá Luật An ninh mạng là một bước quan trọng để tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý trong lĩnh vực bảo vệ an ninh mạng, đồng thời cũng tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân trong hoạt động bảo vệ an ninh mạng phù hợp với cam kết và chuẩn mực quốc tế về an ninh mạng.

Theo đó, Luật An ninh mạng bảo đảm yêu cầu quản lý và bảo vệ không gian mạng, thúc đẩy nghiên cứu, phát triển công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực an ninh mạng.

Đại tướng Lương Tam Quang - Uỷ viên Bộ chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an đã giải trình, tiếp thu dự án Luật An ninh mạng.

Luật được xây dựng trên cơ sở hợp nhất 2 luật là Luật An ninh mạng 2018 và và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015, theo nguyên tắc không làm thay đổi chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành, không tạo ra chính sách mới, đảm bảo thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành Trung ương là một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì chịu trách nhiệm chính.

Về đảm bảo an ninh mạng, theo Bộ trưởng Lương Tam Quang, không một quốc gia nào có thể tự mình bảo đảm được an ninh mạng, vì đây là thách thức mang tính toàn cầu. Bởi vậy, vấn đề tăng cường hợp tác quốc tế, chia sẻ thông tin, phối hợp hành động giữa cấp quốc gia là yêu cầu tất yếu để bảo vệ năng lực này.

Theo Bộ trưởng, trước đây chúng ta có hợp tác quốc tế, có kế hoạch hàng năm, nhưng bản chất hợp tác của an ninh mạng hiện nay là hợp tác toàn cầu, mang tính hành động, đấu tranh phòng, chống tội phạm mạng phải ngay và luôn. Công ước Hà Nội vừa qua được ký với mục tiêu này.

Ở Việt Nam cũng không một bộ, ngành, địa phương, tổ chức, doanh nghiệp nào có thể tự mình bảo vệ an ninh mạng mà cần phải có sự tham gia, phối hợp, cộng tác trách nhiệm của tất cả các bộ, ngành, địa phương, tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân, dưới sự chủ trì, điều phối của một đầu mối thống nhất.

Bộ trưởng Lương Tam Quang nêu rõ, Bộ Công an được Chính phủ giao là cơ quan giữ vai trò chủ trì, điều phối, liên minh, ứng phó, khắc phục sự cố an ninh mạng quốc gia, gồm các cơ quan và các doanh nghiệp. Bộ Công an cũng đã thành lập một liên minh, trong đó có nhiều doanh nghiệp, nhiều công ty liên quan đến vấn đề an ninh mạng và Bộ Tư lệnh 86, Bộ Quốc phòng cùng tham gia. 

“Chúng tôi phân cấp khi có một sự cố xảy ra thì phân vai rõ ai làm gì, ai thực hiện gì để thu thập, khắc phục, đấu tranh và mục tiêu cuối cùng phải đánh giá được đúng bản chất của hoạt động xâm phạm an ninh mạng này là gì để xử lý triệt để” - Bộ trưởng khẳng định và cho biết, trong Hiệp hội An ninh mạng quốc gia đã thành lập một liên minh để tự bảo vệ mình và các tổ chức, doanh nghiệp đều tham gia liên minh này dưới sự chủ trì của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia.

Hiệp hội An ninh mạng quốc gia bảo đảm Lễ mở ký diễn ra chuyên nghiệp - hiệu quả - có tầm ảnh hưởng

Tiếp nối định hướng chiến lược của Bộ Công an, nói về những hoạt động của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA) trong quá trình chuẩn bị và tổ chức Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng, Trung tướng Nguyễn Minh Chính - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội cho biết, trong công tác chuẩn bị, NCA xây dựng website chính thức hanoiconvention.org, bảo đảm an toàn thông tin, đa ngôn ngữ, thân thiện người dùng - đóng vai trò nền tảng kết nối giữa Việt Nam và các đoàn quốc tế.

Với vai trò kết nối và đồng hành đối ngoại, NCA tích cực tham gia các diễn đàn quốc tế tại Thái Lan, Hoa kỳ, Áo cùng với Bộ Công an và Bộ Ngoại giao, qua đó gắn mục tiêu ngoại giao số của Việt Nam với xu thế hợp tác an ninh mạng toàn cầu, đưa thông điệp và ý nghĩa của Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng đến các nước. 

Kết quả bước đầu là nhiều quốc gia, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp công nghệ lớn đánh giao cao vai trò tiên phong của Việt Nam trong việc thúc đẩy khung pháp lý phòng, chống tội phạm mạng.

Trung tướng Nguyễn Minh Chính chia sẻ, mỗi cuộc làm việc với các phái đoàn quốc tế đều đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tài liệu, hình ảnh, luận cứ pháp lý và thông tin thuyết trình. Chỉ cần thiếu một chi tiết cũng có thể ảnh hưởng đến tiến trình vận động.

Trung tướng Nguyễn Minh Chính - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia.

Nhiều quốc gia ban đầu còn do dự, song khi nhận thấy Việt Nam có nền chính trị ổn định, chính sách đối ngoại hòa bình, kinh nghiệm tổ chức các sự kiện quốc tế lớn và năng lực kỹ thuật vững vàng, họ đã đồng thuận. 

Quá trình này cũng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Công an, Bộ Ngoại giao và NCA. Việc gần 100 quốc gia, hàng trăm doanh nghiệp và tập đoàn công nghệ quốc tế có mặt tại Hà Nội là minh chứng cho uy tín, năng lực thuyết phục và sức mạnh mềm của Việt Nam trong cộng đồng quốc tế.

Cùng với đó, nhằm lan tỏa nội dung Công ước tới cộng đồng, Hiệp hội đã tổ chức NCA Talk chuyên đề "Công ước Hà Nội về phòng, chống tội phạm mạng", quy tu chuyên gia từ Bộ Ngoại giao, Bộ Công an và phát hành đa nền tảng, ghi nhận hàng nghìn lượt tiếp cận; đồng thời phát động Cuộc thi "Sinh viên với Công ước Hà Nội", thu hút hàng nghìn thi sính từ hơn 155 trường đại học, cao đẳng trên toàn quốc - qua đó tạo ra dòng chảy nhận thức, khuyến khích thế hệ trẻ chủ động tìm hiểu và đồng hành cùng các chuẩn mực quốc tế mới.

Ở khâu chuẩn bị thực địa cho Lễ mở ký, Hiệp hội là đơn vị phối hợp với Bộ Công an, Bộ Ngoại giao cùng đón tiếp và làm việc với các đoàn công tác quốc tế của Liên hợp quốc để rà soát địa điểm cho các phiên chính thức và sự kiện bên lề; hoàn thiện danh mục phiên thảo luận chuyên đề; thống nhất các phương án an ninh, hậu cần, kỹ thuật, lễ tân; chương trình chính thức cũng như các hoạt động liên quan như tọa đàm cấp cao, triển lãm.

Về tổ chức triển khai tại chỗ, NCA trực tiếp tham gia các hoạt động của Lễ mở ký, trong đó có vận động doanh nghiệp hội viên tham gia triển lãm sản phẩm, dịch vụ an ninh mạng, kết nối các sáng kiến hợp tác công - tư, và điều phối nội dung truyền thông thống nhất. 

Hiệp hội cũng là đơn vị trực tiếp hỗ trợ Bộ Ngoại giao trong việc đón tiếp các đoàn quốc tế đến Hà Nội tham gia Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng.

Dù vậy, bên cạnh những cơ hội để chung tay phối hợp với cộng đồng quốc tế, NCA cũng đối mặt với không ít thách thức. Thách thức đầu tiên chính là quá trình vận động và đàm phán để đưa được Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng. 

Đây là cả một quá trình thuyết phục các quốc gia và Liên Hợp Quốc để lần đầu tiên đưa một sự kiện như thế này ra khỏi trụ sở. Và chúng ta đã làm được, đặc biệt Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc đã đến Hà Nội tham dự lễ ký kết. Thách thức thứ hai là công tác tổ chức một sự kiện quốc tế lớn với gần 100 quốc gia tham dự, bao gồm nhiều lãnh đạo cấp cao và doanh nghiệp lớn. 

Thách thức thứ ba liên quan đến vấn đề tài chính khi phải chủ động chăm lo, mời và hỗ trợ các đoàn từ những quốc gia, vùng lãnh thổ không có đủ kinh phí tham dự. Thách thức thứ tư là phải nội luật hóa các quy định của Công ước vào hệ thống pháp luật trong nước, từ luật hình sự, luật tố tụng hình sự đến các văn bản pháp luật khác. 

Đây là một rào cản lớn vì mỗi quốc gia có một hệ thống pháp luật riêng liên quan đến chủ quyền, thu giữ tài sản, quy trình tố tụng, dẫn độ tội phạm. Chúng ta phải hoàn thiện hệ thống pháp lý của mình để phù hợp với thông lệ quốc tế.

Thách thức thứ năm là các vấn đề phức tạp trong chính Công ước, liên quan đến quy trình tố tụng, đấu tranh, phát hiện tội phạm mạng, đồng thời phải đảm bảo các vấn đề về dữ liệu cá nhân. 

Cuối cùng, thách thức về hạ tầng kỹ thuật và nguồn nhân lực cũng cần vượt qua để tổ chức thành công lễ mở ký. Trung tướng Nguyễn Minh Chính nhìn nhận, đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội quý báu. 

NCA đã phối hợp với các cơ quan chức năng nhằm bảo đảm mọi hệ thống thông tin hoạt động an toàn tuyệt đối, đồng thời tận dụng dịp này để quảng bá hình ảnh Việt Nam - một quốc gia hòa bình, ổn định, có năng lực công nghệ và khả năng tổ chức chuyên nghiệp.

“Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng không chỉ là một lễ ký, mà là lời khẳng định Việt Nam đã, đang và sẽ là đối tác tin cậy, trung tâm hợp tác quốc tế có trách nhiệm trong lĩnh vực an ninh mạng”, Trung tướng Nguyễn Minh Chính khẳng định.

Thu Hương