Chiều 27/11/2025, dưới sự chỉ đạo của Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) - Bộ Công an, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia phối hợp cùng TikTok tổ chức tọa đàm “Nhận diện bẫy lừa - An tâm vui sắm” nhằm nâng cao nhận thức của người dân trước tình trạng lừa đảo nở rộ trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội. Tọa đàm “Nhận diện bẫy lừa - An tâm vui sắm” là hoạt động quan trọng trong khuôn khổ Chiến dịch “Chống lừa đảo trực tuyến năm 2025” được triển khai trên quy mô toàn quốc, diễn ra từ tháng 10 đến tháng 12/2025. 

Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Vũ Duy Hiền, Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA), khẳng định các thủ đoạn lừa đảo trực tuyến đang bước vào giai đoạn bùng phát mạnh nhất đúng thời điểm mùa mua sắm cuối năm, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của toàn bộ hệ sinh thái số.

Ông Vũ Duy Hiền, Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA). Ảnh BTC.

Ông Vũ Duy Hiền cho biết, mỗi ngày đang có hàng triệu giao dịch trực tuyến diễn ra, và cũng là lúc vô số bẫy lừa xuất hiện, từ giả mạo thương hiệu lớn, nhân viên sàn thương mại điện tử, “sale sốc - hoàn tiền ảo”, lừa thanh toán qua ví điện tử đến việc ứng dụng deepfake tạo lòng tin giả.

“Một cú click, một mã QR hay một cuộc gọi video tưởng như quen thuộc cũng có thể khiến người dân phải trả giá bằng dữ liệu cá nhân hoặc toàn bộ tài chính chỉ trong vài giây mất cảnh giác”, ông Vũ Duy Hiền cảnh báo.

Theo ông, việc đối phó với lừa đảo không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan chức năng mà đòi hỏi sự tham gia của toàn bộ hệ sinh thái số, gồm nền tảng mạng xã hội, đơn vị thanh toán, doanh nghiệp thương mại điện tử, cộng đồng sáng tạo nội dung và người dùng.

Ông cho rằng, với vai trò của tổ chức xã hội, nghề nghiệp, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA) xác định rõ trách nhiệm, đồng hành cùng Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng trong bảo vệ người tiêu dùng trên không gian mạng.

Ông cho biết, thời gian qua Hiệp hội đã triển khai một loạt sáng kiến thiết thực như: Phát triển ứng dụng cảnh báo nTrust, giúp người dùng kiểm tra đường link, số điện thoại, tài khoản nghi vấn chỉ trong vài giây; Triển khai nền tảng đào tạo nCademy, cung cấp các khóa học an toàn số cho học sinh, sinh viên, phụ huynh, tiểu thương và doanh nghiệp nhỏ; Phối hợp truyền thông cùng cộng đồng sáng tạo nội dung, nhằm đưa kiến thức an toàn mạng đến đúng đối tượng, đúng thời điểm và theo cách dễ hiểu nhất.

Ông Vũ Duy Hiền nhấn mạnh, chỉ khi tất cả các lực lượng - từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp đến mỗi người dân - cùng chung tay, chúng ta mới có thể tạo nên một “lá chắn số” đủ mạnh để phát hiện, cảnh báo và ngăn chặn kịp thời mọi thủ đoạn lừa đảo liên tục biến đổi.

TS. Phan Thế Thắng - Phó trưởng Ban Bảo vệ người tiêu dùng, Uỷ ban Cạnh tranh Quốc gia. Ảnh BTC.

Tại toạ đàm, TS. Phan Thế Thắng - Phó Trưởng ban Bảo vệ người tiêu dùng, Uỷ ban Cạnh tranh Quốc gia cho rằng, kỷ nguyên số mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng kéo theo rủi ro mới. Nhằm tăng cường bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên không gian mạng và trong kỷ nguyên số tại Việt Nam, thời gian qua, việc hiện thực hoá Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 đã được Ban Bảo vệ người tiêu dùng - Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia triển khai với nhiều hoạt động cụ thể, trong đó có việc bổ sung hoàn thiện quy định về xử lý vi phạm trong lĩnh vực Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; tăng mức xử lý đối với vi phạm trên không gian mạng, trong thương mại điện tử; Xây dựng Luật Thương mại điện tử, bổ sung thêm các quy định mới để giám sát, quản lý đối với các chủ thể kinh doanh trên không gian mạng, các loại hình kinh doanh mới trên môi trường số; Xây dựng kế hoạch, chương trình hành động chiến lược quốc gia cho giai đoạn năm năm 2026-2030 về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Tuy nhiên, theo TS. Phan Thế Thắng, để việc thực thi Luật cũng cần sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng người tiêu dùng nhằm tạo nên hệ sinh thái giao dịch số an toàn.

Ông Vũ Ngọc Sơn Trưởng ban Nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và Hợp tác quốc tế của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia gia (NCA). Ảnh BTC.

Trong tham luận “Bảo vệ người dùng với “Khiên 3 lớp”: Pháp lý - Công nghệ - Kỹ năng”, ông Vũ Ngọc Sơn Trưởng Ban Nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và Hợp tác quốc tế của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia gia (NCA) cho biết, hiện nay các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi, từ giả mạo cửa hàng uy tín, chiếm đoạt tài khoản, yêu cầu đặt cọc đến giao hàng kém chất lượng; tội phạm còn sử dụng liên kết độc hại, tin nhắn và cuộc gọi mạo danh để đánh cắp dữ liệu cá nhân, gây ra nguy cơ mất tiền, lộ thông tin và bị lợi dụng cho các hành vi phạm pháp. 

Ngoài ra, các đối tượng lừa đảo tận dụng mạnh mẽ công nghệ, đặc biệt là Trí tuệ nhân tạo và Deepfake để giả mạo gương mặt, giọng nói người thân nhằm thao túng cảm xúc, lợi dụng lòng tin, lòng tham hoặc nỗi sợ hãi của nạn nhân. Để đối phó với những “cái bẫy vô hình nhưng gây thiệt hại hữu hình” này, Việt Nam cần triển khai đồng bộ Khiên 3 lớp: hành lang pháp lý đủ mạnh, công nghệ phòng vệ hiệu quả và kỹ năng số phổ cập đến người dân, ông khẳng định.

Ông Vũ Ngọc Sơn khuyến cáo, người dân cần rèn luyện phản xạ an toàn thông qua nguyên tắc “3 Không - 3 Nhanh”, gồm KHÔNG tin tưởng tuyệt đối (kể cả khi video call), KHÔNG cài ứng dụng từ liên kết lạ và KHÔNG chuyển tiền khi chưa xác thực; đồng thời NHANH tra cứu khi nhận được thông tin đáng ngờ, NHANH ngắt kết nối khi bị đe dọa hoặc thao túng và NHANH báo cáo tới cơ quan chức năng khi phát sinh sự cố. 

Cuối cùng ông khẳng định, An toàn không đến từ may mắn mà đến từ sự hiểu biết và chủ động. Khi hành lang pháp lý, công nghệ phòng vệ và kỹ năng người dùng được kết hợp đồng bộ, tấm “Khiên số 3 lớp” mới phát huy hiệu quả. Khi mỗi người dân trở thành một điểm chốt an toàn, không gian mạng sẽ trong sạch hơn, để chúng ta có thể thật sự “an tâm mua sắm” trong kỷ nguyên số.

Thu Uyên