Video: Tấn công APT là gì và mức độ nguy hiểm như thế nào?

​Bản chất của tấn công APT

APT là dạng tấn công mạng có tính tinh vi (advanced), dai dẳng (persistent) và nguy hại (threat) cao. Khác với những vụ xâm nhập ngắn hạn, APT là chiến dịch tấn công kéo dài, có kế hoạch kỹ lưỡng và được tài trợ mạnh mẽ. Mục tiêu của chúng không đơn giản là phá hoại, mà là chiếm quyền kiểm soát hệ thống, đánh cắp dữ liệu, theo dõi hoặc gây ảnh hưởng lâu dài đến nạn nhân.

“Advanced” cho thấy sự chuyên nghiệp và trình độ cao của kẻ tấn công: sử dụng công cụ hiện đại, kỹ thuật tinh vi và chiến thuật phức tạp. “Persistent” nghĩa là chúng không từ bỏ sau một lần thất bại, có thể tồn tại trong hệ thống nhiều tháng trời. “Threat” chính là mối nguy thường trực, bởi những cuộc tấn công này thường nhắm vào cơ quan chính phủ, doanh nghiệp lớn hay hạ tầng trọng yếu quốc gia.

Đằng sau những cuộc tấn công APT là các nhóm tin tặc chuyên nghiệp, thường được nhà nước hậu thuẫn hoặc thuộc mạng lưới tội phạm quốc tế. Mục tiêu của họ có thể là gián điệp chính trị, đánh cắp bí mật kinh tế hoặc phá hoại quân sự.

​​​​​Những nhóm APT khét tiếng và vụ tấn công điển hình

Một số nhóm tấn công APT đã trở thành “huyền thoại” trong giới an ninh mạng. APT29, còn gọi là Cozy Bear, bị nghi có liên hệ với tình báo Nga; APT41 được cho là hoạt động từ Trung Quốc; còn Lazarus Group của Triều Tiên nổi tiếng với các vụ tấn công vào ngân hàng và sàn giao dịch tiền mã hóa.

Những nhóm này thường được tài trợ dồi dào, có tổ chức chặt chẽ và hoạt động xuyên quốc gia. Một ví dụ điển hình là vụ tấn công SolarWinds năm 2020, khi APT29 đã cài mã độc vào bản cập nhật phần mềm, qua đó xâm nhập vào hệ thống của nhiều cơ quan chính phủ Mỹ và hàng trăm doanh nghiệp lớn.

​​​​​Cách thức tấn công: Âm thầm và có hệ thống

Một cuộc tấn công APT thường được tiến hành theo chuỗi hành động bài bản.

Bước đầu tiên là xâm nhập vào hệ thống qua email lừa đảo (phishing), khai thác lỗ hổng “zero-day” hoặc tấn công chuỗi cung ứng. Sau đó, kẻ tấn công cài đặt mã độc hoặc cửa hậu (backdoor) để duy trì quyền truy cập.

Khi đã chiếm được chỗ đứng, chúng di chuyển ngang (lateral movement) trong mạng nội bộ để mở rộng quyền kiểm soát, đánh cắp thông tin đăng nhập, rồi âm thầm thu thập dữ liệu hoặc phá hoại hệ thống. Thậm chí khi bị phát hiện và loại bỏ, chúng vẫn có thể quay lại nhờ các “cửa hậu” đã cài sẵn.

Từ khóa mô tả APT chính xác nhất là “ẩn mình” - càng tồn tại lâu, hiệu quả tấn công càng cao.

Bài học cho giới an ninh mạng

APT là phép thử khắc nghiệt đối với mọi hệ thống phòng thủ. Chúng có thể vượt qua tường lửa, phần mềm diệt virus và chỉ bị phát hiện khi thiệt hại đã xảy ra. Vì vậy, việc hiểu rõ cách thức hoạt động của APT là yêu cầu cơ bản với bất kỳ sinh viên hay chuyên viên an ninh mạng nào.

APT là loại tấn công ẩn nấp thầm lặng và dai dẳng

Để phòng chống, các chuyên gia khuyến nghị: tăng cường nhận thức người dùng về lừa đảo trực tuyến, triển khai hệ thống phát hiện hành vi bất thường (EDR), phân tách mạng để cô lập thiết bị bị nhiễm, sử dụng xác thực đa yếu tố (MFA), theo dõi tình báo mối đe dọa từ các nguồn uy tín và đặc biệt là thường xuyên cập nhật bản vá bảo mật.

​​​​​​Cuộc chiến không hồi kết

APT là bóng đen dai dẳng của kỷ nguyên số, thách thức khả năng phòng vệ của mọi quốc gia, doanh nghiệp và tổ chức. Trong cuộc chiến âm thầm này, vũ khí hiệu quả nhất không phải là tường lửa hay phần mềm chống virus, mà là kiến thức và sự chủ động. Chỉ khi hiểu rõ kẻ thù mình đang đối mặt, con người mới có thể bảo vệ không gian mạng an toàn và bền vững hơn.