Khoảng 5 triệu người dùng máy tính tại Anh đang có nguy cơ trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công mạng và lừa đảo, sau khi Microsoft sẽ ngừng cập nhật hệ điều hành Windows 10 - đã tồn tại hơn một thập kỷ  vào tuần tới, theo cảnh báo từ tổ chức bảo vệ người tiêu dùng Which?.

Ảnh minh họa

Theo khảo sát, 1/4 trong số khoảng 21 triệu người Anh đang sử dụng thiết bị chạy Windows 10 có ý định tiếp tục sử dụng sau khi hệ điều hành này ngừng được cập nhật. Điều này khiến họ có nguy cơ bị tấn công bảo mật trực tuyến, bao gồm phần mềm độc hại (malware) và virus. Hơn 1/3 trong số những người không có kế hoạch nâng cấp - và do đó dễ bị tổn thương - là người từ 55 tuổi trở lên.

Việc Windows 10 bị khai tử cũng được dự báo sẽ góp phần làm tăng lượng rác thải điện tử, khi hàng triệu máy tính trên toàn thế giới có thể trở nên lỗi thời nếu không còn được cập nhật, và nhiều người dùng sẽ nhân cơ hội này để mua thiết bị mới. Microsoft đang khuyến khích người tiêu dùng tham gia các chương trình tái chế.

Vấn đề này ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người dùng cá nhân và doanh nghiệp trên toàn cầu vẫn đang sử dụng Windows 10. Các ước tính trong ngành cho thấy có tới 13% máy tính đang chạy hệ điều hành này sẽ cần được thay thế.

Với các thiết bị còn lại, giải pháp tương đối đơn giản: nâng cấp lên Windows 11 nếu máy tính hỗ trợ. Ngoài ra, Microsoft cũng cung cấp tùy chọn gia hạn một năm bảo mật cho Windows 10 nhằm giúp người dùng có thêm thời gian cân nhắc các giải pháp thay thế.

Tuy nhiên, khảo sát của Which? cho thấy, mặc dù 39% người dùng hiện tại sẽ nâng cấp hệ điều hành, thì 26% vẫn sẽ tiếp tục sử dụng Windows 10 sau khi bị ngừng hỗ trợ.

“Hàng triệu người có thể chưa sẵn sàng cho việc Windows 10 bị ngừng hỗ trợ vào tuần tới,” bà Lisa Barber, biên tập viên tạp chí công nghệ của Which?, cho biết.

“Nếu bạn đang sử dụng laptop hoặc máy tính để bàn tại nhà chạy Windows, thì đây là lúc cần kiểm tra phiên bản bạn đang dùng, và nếu là Windows 10 hoặc cũ hơn, hãy lập kế hoạch hành động. Nếu không hành động, bạn có thể trở thành mục tiêu dễ bị tấn công bởi hacker hoặc các chiêu trò lừa đảo.”

Trong một bài blog, Phó Chủ tịch Điều hành của Microsoft Yusuf Mehdi cho biết sau khi ngừng các bản cập nhật bảo mật, tính năng và hỗ trợ kỹ thuật cho Windows 10, các thiết bị sẽ “dễ bị tấn công mạng hơn, như bởi phần mềm độc hại và virus.”

“Các ứng dụng chạy trên Windows 10 cũng có thể không còn được hỗ trợ, vì nền tảng này không còn nhận các bản cập nhật mới,” ông Mehdi cho biết. “Hậu quả là một số ứng dụng có thể giảm hiệu năng hoặc ngừng hoạt động.”

1. Chuyện gì đang xảy ra với Windows 10?

Sau ngày 14/10/2025, Microsoft sẽ ngừng cung cấp cập nhật phần mềm, bản vá bảo mật và hỗ trợ kỹ thuật cho Windows 10. Máy tính vẫn chạy được, nhưng sẽ dễ bị virus, malware và có thể hoạt động chậm hơn. Microsoft khuyến nghị nâng cấp lên Windows 11 - vốn được thiết kế với tính bảo mật cao hơn.

2. Rủi ro là gì?

Nếu người dùng không làm gì, họ sẽ dễ trở thành mục tiêu của hacker - những kẻ chuyên khai thác các điểm yếu của hệ thống không còn được bảo vệ. “Chúng sẽ nhắm đến bạn, khai thác lỗ hổng và tìm cách đánh cắp dữ liệu của bạn,” bà Barber cảnh báo.

3. Làm sao để giảm thiểu rủi ro?

Giải pháp đơn giản nhất là nâng cấp miễn phí lên Windows 11. Nếu máy tính của bạn chưa đến 4 năm tuổi, rất có thể sẽ hỗ trợ. Bạn cần ít nhất 4GB RAM và 64GB bộ nhớ, theo Which?, tổ chức này cũng cung cấp công cụ trực tuyến kiểm tra khả năng tương thích.

Một lựa chọn khác là chuyển sang hệ điều hành khác như Linux hoặc Chrome OS của Google.

4. Nếu máy tôi không đủ điều kiện nâng cấp thì sao?

Không làm gì sẽ khiến bạn dễ bị phần mềm độc hại tấn công. Một phương án là đăng ký gia hạn bảo mật 1 năm của Microsoft, giúp bạn an toàn tới ngày 13/10/2026. Hoặc bạn có thể mua máy tính mới hỗ trợ các cập nhật phần mềm hiện tại, có thể tận dụng các chương trình đổi máy của các nhà bán lẻ để giảm chi phí.

Nguyễn Yến (theo The Guardian)