Phong trào xã hội chống lại "đại dịch lừa đảo"

Theo thống kê của Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an), trong 8 tháng đầu năm 2025, Việt Nam ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo qua mạng, với thiệt hại ước tính hơn 1.660 tỷ đồng. Hơn 4.532 tên miền độc hại được phát hiện, tăng tới 90% so với cùng kỳ, với các thủ đoạn như deepfake, giả mạo cơ quan công an, lừa đảo crypto, chiếm đoạt OTP, hay đánh cắp thông tin đầu tư.

Không chỉ gây tổn thất kinh tế, tội phạm mạng còn đe dọa niềm tin số - nền tảng của mọi giao dịch điện tử và chuyển đổi số quốc gia. Chính vì vậy, “Toàn dân chống lừa đảo” được khởi xướng như một phong trào xã hội, kêu gọi người dân nhận diện sớm, phản ứng đúng cách và chủ động chia sẻ kiến thức an toàn số, để tự bảo vệ bản thân và cộng đồng.

Ông Từ Lương, Giám đốc VTV9 phát biểu tại lễ công bố chiến dịch "Toàn dân chống lừa đảo". Ảnh BTC.

Phát biểu tại lễ công bố, ông Từ Lương, Giám đốc VTV9, nhấn mạnh: “Ai trong chúng ta cũng có thể trở thành nạn nhân của lừa đảo công nghệ cao. Đó không chỉ là thiệt hại kinh tế, mà còn là sự mất mát niềm tin của người dân vào môi trường số, ảnh hưởng đến quá trình chuyển đổi số quốc gia”.

Ông cho biết, với vai trò là cơ quan truyền thông chủ lực của quốc gia, Đài Truyền hình Việt Nam xác định truyền thông không chỉ phản ánh hiện tượng, mà còn phải đi đầu trong việc cảnh báo, giáo dục và lan tỏa hành động đúng đắn. Từ tinh thần đó, VTV9 khởi xướng chiến dịch “Toàn dân chống lừa đảo” - biến nhận thức thành sức mạnh cộng đồng, huy động nguồn lực toàn xã hội cho an toàn số.

Sức mạnh hợp lực - “Lá chắn số” cho người dân và doanh nghiệp

Chiến dịch ghi dấu sự hợp lực chưa từng có giữa nhiều lực lượng: Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA), Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an, Công an các tỉnh, thành phố (TP.HCM, Đồng Nai, Tây Ninh, Khánh Hòa, Lâm Đồng), cùng các cơ quan quản lý, doanh nghiệp tài chính - ngân hàng - chứng khoán và các đối tác truyền thông lớn.

Chia sẻ tại buổi phát động Chiến dịch truyền thông “Toàn dân chống lừa đảo”, ông Vũ Duy Hiền - Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia cho rằng: "Thành phố Hồ Chí Minh là đầu tàu kinh tế, là trung tâm đổi mới sáng tạo và thu hút đầu tư. Nhưng cùng với sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số, nguy cơ lừa đảo công nghệ cao, chiếm đoạt dữ liệu, giả mạo doanh nghiệp cũng ngày càng lớn. An ninh mạng không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà là hạ tầng mềm của phát triển kinh tế - là ‘hệ thống phòng thủ’ của niềm tin”.

Theo ông Vũ Duy Hiền, nếu không có an toàn số, không thể có nền kinh tế số bền vững. Trong 3 năm qua, nhiều doanh nghiệp Việt Nam - đặc biệt là khối tài chính, thương mại điện tử và logistics - đã trở thành nạn nhân của các vụ tấn công mạng, lừa đảo thanh toán, đánh cắp dữ liệu hoặc giả mạo thương hiệu.

Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia cũng xác định rõ sứ mệnh "Bảo vệ doanh nghiệp chính là bảo vệ nền kinh tế". Ông Vũ Duy Hiền cho hay, Hiệp hội đang triển khai các sáng kiến trọng điểm gồm: Thứ nhất, xây dựng bộ tiêu chuẩn doanh nghiệp số, giúp các doanh nghiệp tự đánh giá và củng cố hạ tầng dữ liệu; Thứ hai, hợp tác cùng ngân hàng, tổ chức tài chính, nền tảng số để cảnh báo sớm và ngăn chặn hành vi chiếm đoạt tài khoản; Thứ ba, tư vấn, đào tạo cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp họ không trở thành “mắt xích yếu” trong chuỗi cung ứng toàn cầu; Thứ tư, phối hợp với Công an TP.HCM và các Cục nghiệp vụ Bộ Công an trong chia sẻ thông tin, truy vết và xử lý tội phạm mạng.

Chiến dịch “Toàn dân chống lừa đảo” vì thế không chỉ hướng tới người dân, mà còn là lời hiệu triệu gửi tới cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư và tổ chức tài chính - những “mục tiêu” thường xuyên bị tấn công trong thời đại số.

Trong khuôn khổ chiến dịch, VTV9 sẽ triển khai chuỗi nội dung đa phương tiện gồm phóng sự điều tra, talkshow, video ngắn, infographic và các chương trình tương tác trực tuyến. Các nội dung được phát sóng trên VTV1, VTV2, VTV4, VTV9 và đăng tải đồng bộ trên hệ sinh thái số của VTV.

Đặc biệt, các đối tác truyền thông xã hội như The Anh 28, MCV Group, Beat Network, TVH Media sẽ cùng tham gia khuếch tán thông điệp trên YouTube, Facebook, TikTok, nhằm tiếp cận nhóm khán giả trẻ - đối tượng dễ bị tấn công nhất trên mạng.

Theo chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC), không có công cụ nào thay thế được sự tỉnh táo của người dùng, “Tôi có thể cảnh báo, công an có thể điều tra, ngân hàng có thể khóa tài khoản - nhưng người duy nhất cứu được bạn khỏi lừa đảo chính là bạn. Khi bạn tỉnh táo, bạn đã trở thành một ‘hiệp sĩ mũ trắng’ của chính mình”.

Chiến dịch cũng gắn liền với sự kiện quốc tế “Công ước Hà Nội” về chống tội phạm mạng, dự kiến diễn ra ngày 25-26/10 tại Việt Nam - khung hợp tác toàn cầu đầu tiên mang tên một địa danh của Việt Nam, thể hiện vai trò, uy tín và cam kết của Việt Nam trong việc bảo vệ công dân và chủ quyền số.

Chiến dịch “Toàn dân chống lừa đảo” không chỉ là lời kêu gọi phòng vệ cá nhân, mà là một phong trào xã hội mang tầm quốc gia, khơi dậy tinh thần trách nhiệm số của từng người dân, từng tổ chức và doanh nghiệp Việt Nam. Trong bối cảnh các chiêu trò lừa đảo công nghệ cao ngày càng tinh vi, việc xây dựng văn hóa số an toàn trở thành yếu tố sống còn để bảo vệ niềm tin - tài sản quý giá nhất của nền kinh tế số.

Sự kiện do VTV9 khởi xướng, với sự đồng hành của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA), Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an, cùng nhiều cơ quan, doanh nghiệp và chuyên gia, đã mở ra một hướng đi mới trong công tác truyền thông phòng chống tội phạm mạng: kết hợp giữa sức mạnh công nghệ, pháp luật và nhận thức cộng đồng.

Từ hôm nay, mỗi cú click, mỗi hành động chia sẻ cảnh báo, mỗi phút cảnh giác trước những chiêu trò trên mạng chính là một viên gạch góp phần xây dựng ‘lá chắn số’ của Việt Nam - một quốc gia an toàn, minh bạch và thịnh vượng trong kỷ nguyên số.

Thu Uyên