Trung Quốc ra lệnh loại bỏ chip AI nước ngoài khỏi hạ tầng dữ liệu quốc gia. Ảnh minh hoạ.

Theo các nguồn tin này, trong những tuần gần đây, các cơ quan quản lý Trung Quốc đã yêu cầu những trung tâm dữ liệu đang xây dựng dưới 30% phải gỡ bỏ toàn bộ chip nước ngoài đã lắp đặt hoặc hủy kế hoạch mua chúng. Với các dự án đã ở giai đoạn thi công cao hơn, việc xử lý sẽ được xem xét riêng từng trường hợp.

Động thái này được xem là một trong những bước đi quyết liệt nhất của Bắc Kinh nhằm loại bỏ công nghệ nước ngoài khỏi hạ tầng trọng yếu, đồng thời thúc đẩy tham vọng tự chủ chip AI quốc gia, trong bối cảnh căng thẳng thương mại với Washington tạm lắng.

Việc Trung Quốc bị hạn chế tiếp cận các dòng chip AI tiên tiến, đặc biệt là những con chip của Nvidia đã trở thành điểm nóng trong cuộc cạnh tranh quyền lực công nghệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định trong chương trình “60 Minutes” của CBS rằng Washington sẽ “cho phép Trung Quốc làm việc với Nvidia, nhưng không với các dòng chip tiên tiến nhất” - ám chỉ các mẫu Blackwell đời mới.

Tuy nhiên, chính sách mới của Bắc Kinh có thể dập tắt hy vọng của Nvidia về việc giành lại thị phần tại Trung Quốc, đồng thời mở rộng cơ hội cho các nhà sản xuất trong nước như Huawei.

Hiện chưa rõ hướng dẫn này có áp dụng trên toàn quốc hay chỉ tại một số tỉnh, và cũng chưa xác định được cơ quan nào ban hành. Các nguồn tin từ chối nêu danh tính do tính nhạy cảm của vấn đề.

Ngoài Nvidia, các nhà sản xuất chip nước ngoài khác cung cấp cho trung tâm dữ liệu Trung Quốc còn có AMD và Intel. Cơ quan Quản lý Không gian mạng Trung Quốc (CAC) và Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia (NDRC) - hai cơ quan quyền lực hàng đầu chưa phản hồi yêu cầu bình luận của Reuters. Nvidia và AMD cũng im lặng, trong khi Intel từ chối bình luận.

Nvidia là “nạn nhân lớn nhất”

Theo dữ liệu từ các hồ sơ đấu thầu công, các dự án trung tâm dữ liệu AI ở Trung Quốc đã thu hút hơn 100 tỷ USD vốn nhà nước kể từ năm 2021. Hầu hết đều nhận một phần tài trợ từ chính phủ, nên nhiều khả năng nằm trong phạm vi điều chỉnh của quy định mới.

Một số dự án đã bị đình chỉ trước khi khởi công, bao gồm một trung tâm dữ liệu ở tỉnh phía Tây Bắc vốn dự kiến sử dụng chip Nvidia, một nguồn tin cho biết.

Trung Quốc từ lâu đã tức giận trước các lệnh kiểm soát xuất khẩu của Mỹ nhằm kìm hãm tiến bộ công nghệ của nước này và đã thực hiện loạt biện pháp đáp trả, bao gồm việc giảm phụ thuộc vào công nghệ Mỹ. Washington biện minh rằng các chip tiên tiến có thể được quân đội Trung Quốc sử dụng để tăng cường năng lực chiến đấu.

Trước đó, Bắc Kinh đã khuyến cáo các tập đoàn công nghệ trong nước hạn chế mua chip Nvidia vì lo ngại an ninh, đồng thời trình diễn một trung tâm dữ liệu hoàn toàn vận hành bằng chip AI nội địa.

Năm 2023, Trung Quốc cũng cấm sử dụng sản phẩm của Micron trong hạ tầng trọng yếu, quyết định được cho là đã dẫn đến việc hãng sản xuất chip nhớ lớn nhất của Mỹ rút khỏi thị trường máy chủ Trung Quốc.

Giám đốc điều hành Nvidia Jensen Huang nhiều lần vận động chính quyền Trump cho phép bán thêm chip AI cho Trung Quốc, lập luận rằng duy trì sự phụ thuộc của ngành AI Trung Quốc vào phần cứng Mỹ là có lợi cho Washington. Tuy nhiên, thị phần của Nvidia tại Trung Quốc hiện đã giảm từ 95% năm 2022 xuống gần như bằng 0, theo dữ liệu công ty.

Quy định mới sẽ loại bỏ phần lớn doanh thu từ các dự án nhà nước Trung Quốc, ngay cả khi Mỹ đang cân nhắc nới lỏng một phần lệnh cấm xuất khẩu chip tiên tiến.

Hướng dẫn cũng đề cập đến dòng chip H20 - mẫu tiên tiến nhất mà Nvidia được phép bán sang Trung Quốc, cùng các mẫu B200 và H200 mạnh hơn, hiện bị cấm xuất khẩu theo quy định của Mỹ nhưng vẫn xuất hiện trên thị trường xám trong nước, hai nguồn tin nói.

Cơ hội và rủi ro cho chip nội địa Trung Quốc

Với quy định mới, chính phủ Trung Quốc đang dọn đường cho các hãng sản xuất chip trong nước. Từ Huawei đến Cambricon, hay các startup như MetaX, Moore Threads, Enflame đều có thể hưởng lợi.

Sản phẩm của các công ty này đã tiệm cận một số dòng chip của Nvidia, nhưng vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận thị trường do nhà phát triển quen dùng hệ sinh thái phần mềm ổn định của Nvidia.

Tuy động thái này có thể thúc đẩy doanh số chip nội địa, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ khiến khoảng cách về năng lực AI giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng rộng.

Trong khi đó, các tập đoàn công nghệ Mỹ như Microsoft, Meta, và OpenAI đã và đang chi hàng trăm tỷ USD xây dựng trung tâm dữ liệu sử dụng chip Nvidia tiên tiến, còn các nhà sản xuất chip hàng đầu Trung Quốc như SMIC lại phải đối mặt với tình trạng thiếu thiết bị sản xuất bán dẫn hiện đại do các lệnh trừng phạt từ Washington.

Lệ Thanh (theo Reuters)