Nga cấm bot Telegram giả mạo giọng nói
	Iran tổ chức diễn tập an ninh mạng nhằm đối phó với các mối đe dọa gia tăng
	Công ước Hà Nội tiếp sức Trung Đông trước làn sóng lừa đảo mạng

Ảnh minh họa

AI làm giảm khả năng hoạt động của não

Một nghiên cứu công bố trên kho lưu trữ khoa học arXiv năm 2025, với tiêu đề “Bộ não của bạn trên ChatGPT: Tích lũy nợ nhận thức khi sử dụng trợ lý AI cho bài luận”, đã chỉ ra ảnh hưởng đáng kể của việc sử dụng ChatGPT và các công cụ AI tương tự đến chức năng não khi viết luận.

Nhóm tác giả chia người tham gia thành ba nhóm: tự viết hoàn toàn, sử dụng công cụ tìm kiếm internet và sử dụng mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như ChatGPT. Hoạt động não bộ của họ được theo dõi bằng điện não đồ (EEG) trong suốt ba buổi viết.

Kết quả cho thấy nhóm tự viết có mức hoạt động não mạnh nhất, nhóm dùng công cụ tìm kiếm ở mức trung bình, trong khi nhóm viết với ChatGPT thể hiện mức hoạt động yếu nhất.

Đáng chú ý, khi nhóm tự viết chuyển sang dùng LLM ở buổi thứ tư, trí nhớ và hiệu suất não bộ của họ được cải thiện. Nhưng ở chiều ngược lại, nhóm từng sử dụng LLM rồi chuyển lại tự viết lại cho thấy sự suy giảm đáng kể về trí nhớ và hoạt động thần kinh.

Theo nhóm nghiên cứu, những người dùng AI trong quá trình viết có xu hướng ít gắn bó với bài làm của mình, khó trích dẫn chính xác nội dung và đạt kết quả kém hơn về các chỉ số ngôn ngữ, hành vi và sức khỏe thần kinh. Các chuyên gia cảnh báo việc quá phụ thuộc vào công cụ AI có thể làm suy yếu sức mạnh nhận thức, trong đó ngay cả các hệ thống tìm kiếm tích hợp AI cũng chưa phải là giải pháp đáng tin cậy.

Tác động đến ngôn ngữ và tư duy phản biện

Không chỉ ảnh hưởng tới não bộ, ChatGPT còn đang định hình lại cách con người sử dụng ngôn ngữ. Một nghiên cứu khác mang tên “Sự sai lệch mô hình và thay đổi ngôn ngữ: Dấu vết của ngôn ngữ liên quan đến AI trong tiếng Anh nói không theo văn bản” phân tích hơn 22 triệu từ được sử dụng trực tuyến và trên các podcast.

Kết quả cho thấy sau khi ChatGPT phổ biến, những từ được mô hình này ưa chuộng như “tỉ mỉ”, “chiến lược”, “thu thập” hay “vượt trội” xuất hiện thường xuyên hơn hẳn. Xu hướng này đặt ra câu hỏi liệu ngôn ngữ “mang dấu ấn AI” có dần thay thế giọng điệu và phong cách riêng của mỗi người hay không.

Giới tâm lý học giáo dục đặc biệt lo ngại tác động này với trẻ nhỏ. Họ cho rằng học sinh cần được bồi dưỡng các năng lực nền tảng như “siêu học” (học cách học hiệu quả), khả năng thích nghi, hình thành các kết nối thần kinh mới và nuôi dưỡng sự tự tin vào kỹ năng cá nhân – những điều AI không thể thay thế.

Các chuyên gia nhấn mạnh: sai lầm là nền tảng cho sự trưởng thành của não bộ. Nếu để ChatGPT làm thay toàn bộ quy trình suy nghĩ và sáng tạo, con người - dù là học sinh hay người trưởng thành - đều có nguy cơ đánh mất khả năng học hỏi tự nhiên của chính mình.

Đình Hiếu