Wikipedia đang triển khai nhiều hướng đi mới như cải thiện trải nghiệm di động

Wikipedia vốn được coi là kho tàng kiến thức mở với cộng đồng biên tập viên tình nguyện đông đảo, đang trải qua giai đoạn suy giảm đáng chú ý về lượng người dùng truy cập. Báo cáo mới của Wikimedia cho thấy lượt truy cập cao bất thường trong tháng 5-6 vừa qua thực chất xuất phát từ các bot ẩn danh, và khi loại bỏ các lượt xem giả mạo, con số lượt truy cập thực tế đã giảm rõ ràng.

Ông Marshall Miller, đại diện Wikimedia, cho biết nguyên nhân chính đến từ sự trỗi dậy của AI tạo sinh như ChatGPT và các công cụ tìm kiếm thông minh tích hợp tính năng tóm tắt nội dung. Google, Bing và ChatGPT hiện cung cấp các câu trả lời trực tiếp ngay trên trang kết quả tìm kiếm, phần lớn trích dẫn từ Wikipedia, khiến người dùng không còn cần nhấp vào tham khảo bài viết gốc. Bà Selena Deckelmann, Giám đốc Sản phẩm và Công nghệ của Wikimedia Foundation, nhận xét: “Mọi người đang xem phần tóm tắt và không nhấp chuột nữa.”

Bên cạnh đó, sự phổ biến của video ngắn trên TikTok, Instagram Reels hay YouTube Shorts đã thay đổi cách thế hệ trẻ, đặc biệt là Gen Z, tiếp nhận tri thức bằng các clip ngắn gọn, sinh động. Trong khi người sáng tạo nội dung giải thích các khái niệm, hiện tượng nhanh và hấp dẫn hơn, Wikipedia dần vắng bóng trong hành trình tìm hiểu thông tin của người dùng.

Bà Deckelmann cũng bày tỏ lo ngại về tình trạng các nền tảng trung gian tái sử dụng nội dung Wikipedia mà không dẫn nguồn, làm suy giảm khả năng hiển thị và ảnh hưởng tới uy tín của trang.

Sự sụt giảm về lượt truy cập không chỉ tác động tới danh tiếng mà còn gây suy yếu mô hình vận hành dựa trên sự đóng góp của cộng đồng và nguồn tài trợ. Ông Miller cảnh báo: “Ít lượt truy cập hơn đồng nghĩa với việc ít người đóng góp và ít nguồn tài trợ hơn.”

Để ứng phó, Wikimedia đang nỗ lực nâng cao trải nghiệm người dùng trên thiết bị di động, cải thiện tốc độ tải trang, tăng cường các nội dung đa phương tiện tương tác hấp dẫn hơn, đồng thời hợp tác với các công cụ tìm kiếm và công ty AI để đảm bảo trích dẫn rõ ràng và điều hướng người dùng trở lại Wikipedia.

Mặc dù thừa nhận AI giúp tri thức tiếp cận rộng rãi hơn, Wikimedia cũng cảnh báo người dùng nên chú ý hơn tới nguồn thông tin họ tham khảo. “Hãy quan tâm tới các nguồn trích dẫn, nhấp vào bài viết gốc và ủng hộ tri thức do con người biên soạn”, Quỹ kêu gọi.