Trong kỷ nguyên công nghệ số, việc bảo vệ thông tin cá nhân đang trở thành thử thách không nhỏ đối với người dùng. Chỉ cần vài thao tác đơn giản, một kẻ lạ mặt có thể dễ dàng tra cứu được địa chỉ cư trú, số điện thoại, hay thậm chí cả quá trình công tác của bạn.

Nguy cơ rõ ràng nhất chính là tình trạng đánh cắp danh tính, gây thiệt hại nghiêm trọng về cả mặt tài chính và danh tiếng. Thế nhưng, những kẻ khai thác dữ liệu cá nhân thường không cần tốn nhiều nỗ lực bởi chính mỗi lần bạn duyệt web, mua sắm online hoặc đăng tải nội dung trên mạng xã hội đã góp phần xây dựng hồ sơ số của chính mình.

Hồ sơ số này ngày càng trở nên đầy đủ hơn, phản ánh từ thói quen tiêu dùng, sở thích cá nhân, vị trí địa lý đến các mối quan hệ nghề nghiệp. Thoạt đầu, dữ liệu này có vẻ không đáng lo, nhưng khi tích lũy, nó lại trở thành nguồn tài nguyên có giá trị cao đối với các nhà quảng cáo, doanh nghiệp tiếp thị, và đặc biệt nguy hiểm hơn là tin tặc. Điều này có nghĩa bạn dễ trở thành mục tiêu của các hoạt động lừa đảo, gian lận hoặc vi phạm quyền riêng tư.

Tuy nhiên, với sự kiên nhẫn, các công cụ thích hợp và chiến lược đúng đắn, chẳng hạn như việc thường xuyên rà soát và điều chỉnh thiết lập quyền riêng tư trên Google, bạn hoàn toàn có thể lấy lại quyền kiểm soát đối với dữ liệu cá nhân của mình.

Phần lớn dữ liệu được thu thập từ hồ sơ công khai, mạng xã hội, danh bạ trực tuyến và những cơ sở dữ liệu dễ tiếp cận.

Vì sao dữ liệu cá nhân của bạn được lưu giữ trực tuyến?

Một trong những lý do chủ yếu khiến dữ liệu cá nhân xuất hiện trên Internet là hoạt động của các doanh nghiệp môi giới dữ liệu. Những đơn vị này chuyên thu thập và tập hợp thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm địa chỉ cư trú, nghề nghiệp hiện tại, số điện thoại, thậm chí cả lịch sử tài chính, sau đó chuyển giao cho các nhà tiếp thị hoặc quảng cáo. Phần lớn dữ liệu được thu thập từ hồ sơ công khai, mạng xã hội, danh bạ trực tuyến và những cơ sở dữ liệu dễ tiếp cận.

Song song đó, chính bạn cũng góp phần tạo ra "dấu ấn số" thông qua các nền tảng mạng xã hội. Mỗi bài viết, bình luận hay cập nhật thông tin trên Facebook, Instagram hoặc Zalo đều trở thành thành phần trong hồ sơ trực tuyến của bạn. Ngay cả khi bạn xóa tài khoản, thông tin vẫn có thể tồn tại dưới dạng bản sao hoặc được lưu giữ bởi các trang môi giới dữ liệu.

Ngoài ra, không thể bỏ qua yếu tố pháp lý. Tại nhiều quốc gia, một số loại hồ sơ công khai như danh sách cử tri, giấy chứng nhận sở hữu bất động sản, dữ liệu thống kê dân số hay hồ sơ tòa án được công khai nhằm đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm. Tuy nhiên, chính sự công khai này lại tạo cơ hội để các công ty môi giới và những trang web tìm kiếm khai thác, khiến dữ liệu cá nhân của bạn dễ dàng lan truyền trên không gian mạng.

Phương pháp tìm kiếm dữ liệu trực tuyến của bạn

Để lấy lại quyền kiểm soát danh tính số, bước khởi đầu là xác định chính xác dữ liệu cá nhân của bạn đang tồn tại ở đâu trên Internet. Cách thức đơn giản nhất là tiến hành tìm kiếm trên Google với họ tên đầy đủ, số điện thoại hoặc địa chỉ email.

Để có kết quả chính xác hơn, hãy đặt họ tên trong dấu ngoặc kép. Bên cạnh đó, Google còn cung cấp tính năng "Kết quả về bạn", hỗ trợ bạn phát hiện nhanh chóng thông tin cá nhân bị hiển thị và thậm chí có thể gửi yêu cầu gỡ bỏ ngay trong giao diện.

Tiếp theo, hãy kiểm tra các trang web môi giới dữ liệu uy tín, nơi thường lưu trữ thông tin cá nhân để bán cho bên thứ ba. Nhiều trang cho phép tra cứu miễn phí, giúp bạn dễ dàng xác định dữ liệu của mình có được liệt kê hay không. Tuy nhiên, việc xóa thông tin lại phức tạp hơn vì một số doanh nghiệp yêu cầu gửi yêu cầu từ chối chính thức, trong khi một số khác buộc bạn phải tạo tài khoản trước khi thực hiện.

Nếu muốn tiết kiệm thời gian, bạn có thể cân nhắc các dịch vụ tự động như Incogni, DeleteMe hoặc OneRep. Các công cụ này sẽ quét toàn bộ Internet để tìm và hỗ trợ xóa dữ liệu cá nhân khỏi nhiều nền tảng khác nhau. Dù mang lại sự thuận tiện, hầu hết đều yêu cầu người dùng chi trả định kỳ để duy trì dịch vụ.

Cách thức xóa bỏ thông tin cá nhân trực tuyến

Sau khi đã xác định được vị trí dữ liệu cá nhân của mình, bước quan trọng tiếp theo là tiến hành loại bỏ chúng khỏi Internet. Nếu thông tin xuất hiện trên các trang môi giới dữ liệu, bạn cần truy cập trực tiếp vào website của họ và tìm mục "từ chối" hoặc "quyền riêng tư", sau đó thực hiện theo các hướng dẫn được cung cấp. Quá trình này có thể khá tốn thời gian, bởi mỗi trang web thường có thủ tục riêng, đôi khi còn yêu cầu bạn xác minh danh tính nhiều lần trước khi hoàn tất.

kích hoạt xác thực hai yếu tố hoặc đa yếu tố sẽ giúp tăng thêm một lớp bảo mật

Bên cạnh đó, đừng bỏ qua những tài khoản trực tuyến không còn sử dụng. Nhiều người thường cho rằng các tài khoản này vô hại, nhưng thực tế chúng có thể chứa hình ảnh, bài đăng hoặc thông tin cá nhân cũ, vốn là nguồn thông tin quý giá cho các nhà thu thập dữ liệu. Nếu không nhớ hết các tài khoản từng đăng ký, bạn có thể sử dụng công cụ như Deseat.me để rà soát thông tin đăng nhập từ Google hoặc Outlook, rồi tiến hành xóa bỏ các tài khoản tìm thấy.

Không chỉ các tài khoản cũ, mà ngay cả những tài khoản mạng xã hội bạn đang sử dụng cũng cần được quản lý nghiêm ngặt. Hãy thường xuyên kiểm tra cài đặt quyền riêng tư để đảm bảo rằng chỉ những người bạn tin tưởng mới có thể xem nội dung. Đồng thời, việc kích hoạt xác thực hai yếu tố hoặc đa yếu tố sẽ giúp tăng thêm một lớp bảo mật, giảm nguy cơ bị kẻ xấu xâm nhập.

Biện pháp bảo vệ dữ liệu khỏi bị rò rỉ trong tương lai

Việc xóa dữ liệu cá nhân khỏi Internet chỉ là bước khởi đầu, bởi duy trì sự riêng tư trực tuyến mới là chìa khóa bảo vệ lâu dài. Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất là luôn cân nhắc kỹ lưỡng trước khi chia sẻ thông tin.

Hãy tránh công khai những dữ liệu nhạy cảm như địa chỉ cư trú, số điện thoại hay nơi làm việc trên các nền tảng mở. Ngay cả những chia sẻ tưởng chừng vô hại như thông báo về kỳ nghỉ hay việc mua bất động sản cũng có thể vô tình biến bạn thành mục tiêu của kẻ lừa đảo hoặc tin tặc.

Bên cạnh đó, tài khoản trực tuyến của bạn chính là "cánh cửa" dẫn đến kho dữ liệu cá nhân, vì vậy việc bảo mật chúng cần được đặt lên hàng đầu. Sử dụng mật khẩu mạnh, độc nhất cho từng tài khoản và thay đổi định kỳ là biện pháp phòng ngừa cơ bản nhưng vô cùng hiệu quả.

Quan trọng hơn, việc bảo vệ dữ liệu cá nhân không dừng lại sau một lần dọn dẹp. Bạn nên tạo thói quen thường xuyên tra cứu họ tên, số điện thoại hoặc email trên Google để phát hiện thông tin rò rỉ. Kiểm tra định kỳ các trang môi giới dữ liệu cũng là việc cần thiết. Nếu muốn tiết kiệm công sức, hãy tận dụng công cụ tự động như Google Alerts để nhận thông báo ngay khi dữ liệu của bạn xuất hiện trở lại, từ đó xử lý kịp thời và chủ động hơn.