Cơn sốt tiền số và cú ngã mạng tên AntEx

Vài năm trở lại đây, 'tiền ảo' là kênh đầu tư trở nên 'hot' khi có hàng chục nghìn nhà đầu tư bị cuốn vào cơn lốc “Make in Vietnam” với niềm tin công nghệ blockchain sẽ giúp họ đổi đời.  Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo, Việt Nam đang là “điểm nóng” của những mô hình lừa đảo tài sản số tinh vi nhất Đông Nam Á.

Đơn cử mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an Hà Nội khởi tố, bắt tạm giam ông Nguyễn Hòa Bình (tức Shark Bình) - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần tập đoàn Nexttech để điều tra hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản và vi phạm quy định kế toán gây hậu quả nghiêm trọng. 

Đáng chú ý, dự án tiền ảo blockchain AntEx, do ông Bình sáng lập và vận hành, từng được quảng bá là “hệ sinh thái tài chính phi tập trung đầu tiên của Việt Nam”, phát hành hơn 33,2 tỷ token cho khoảng 30.000 nhà đầu tư, thu về hơn 4,5 triệu USDT (tương đương 100 tỷ đồng).

Theo kết quả điều tra ban đầu, dòng tiền của nhà đầu tư được rút về ví riêng, không công khai kiểm toán, không có cơ quan giám sát. Cơ quan công an đã phong tỏa tài sản khoảng 900 tỷ đồng, bao gồm tiền mặt, vàng, sổ đỏ và nhiều tài sản giá trị khác.

Vụ việc AntEx không chỉ là một vụ án lừa đảo tài chính. Nó là bản cảnh báo rõ ràng nhất về khoảng trống pháp lý, nhận thức và an ninh mạng trong kỷ nguyên tài sản số. Do đó, nhà đầu tư cần phải tỉnh táo nếu không bị 'sập bẫy' các mô hình tiền số lừa đảo đang phổ biến nhất hiện nay.

1. Ponzi token – “Lợi nhuận nhân ba, rủi ro nhân mười”

Hầu hết các mô hình lừa đảo đều bắt đầu bằng lời hứa “lãi khủng, an toàn tuyệt đối”. Với Ponzi token, tội phạm phát hành đồng token nội bộ, tạo cộng đồng, trả thưởng theo tầng, và công bố lợi nhuận 20–30%/tháng. Lợi nhuận của người đến trước đến từ tiền người đến sau.

Đây là dạng lừa đảo chiếm tỷ lệ nạn nhân lớn nhất, được số hóa bằng blockchain, khiến nhà đầu tư tưởng rằng mình đang tham gia “dự án công nghệ”. Khi dòng tiền dừng, hệ thống sụp đổ chỉ trong vài giờ.

Nhận diện: Cam kết lãi cao, không có sản phẩm thật, chỉ khuyến khích “mời thêm người – hưởng hoa hồng”.

Nhận diện 7 mô hình lừa đảo tiền số tại Việt Nam

2. Sàn giao dịch ảo – Khi “AI sinh lời” chỉ là màn khói

Những sàn giao dịch giả mạo mọc lên hàng loạt, sao chép giao diện Binance hay Bybit, nhưng không kết nối blockchain thật.

Người dùng nạp tiền thật, nhìn thấy “số dư ảo” và “lợi nhuận ảo”. Khi rút tiền, hệ thống yêu cầu “phí xác minh” hoặc “chứng minh nguồn vốn”.

Một số sàn như Coolcat, Hitex, FxTradingMarkets từng bị triệt phá, với quy mô huy động hàng nghìn tỷ đồng.

Điểm chung: Nạp tiền qua tài khoản cá nhân, không có pháp nhân đăng ký, lợi nhuận cố định phi lý.

3. DeFi lending trá hình – “Phi tập trung” chỉ là lớp vỏ

DeFi vốn là xu hướng toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, nhiều nhóm lợi dụng để tạo “ngân hàng token”.

Họ lập nền tảng cho vay, gửi tiết kiệm bằng coin, Staking lãi 25%/tháng.Thực tế, token do chính họ phát hành, không niêm yết, không kiểm toán.Khi giá sụp hoặc đội ngũ “rút ví”, nhà đầu tư không thể truy đòi.

Nhận diện: Không công bố ví tổng, không có Audit, token không được sàn lớn ghi nhận.

4. Airdrop giả mạo – Khi “nhận quà” là mất hết

Hình thức này đang lan nhanh qua mạng xã hội.

Người dùng nhận được đường link “nhận token miễn phí”, click kết nối ví, hoặc nhập cụm từ bảo mật (seed phrase). Chỉ vài giây sau, toàn bộ tài sản trong ví bị chuyển đi.

Cục A05 cho biết, chỉ trong quý II/2025, hơn 30 tỷ đồng tài sản số bị chiếm đoạt theo cách này.Điểm nguy hiểm là nạn nhân tự nguyện cung cấp thông tin mà không hề bị tấn công kỹ thuật.

Nhận diện: Link lạ, tên miền giả, yêu cầu nhập seed phrase hoặc cấp quyền “approve unlimited”.

5. Rug Pull – Dự án bay hơi sau một đêm

Tội phạm tạo dự án blockchain, phát hành token, bơm giá bằng truyền thông và “nhà đầu tư ảo”. Khi đạt đỉnh, họ bán tháo toàn bộ rồi biến mất. Token từ 10 USD rơi về 0,001 USD chỉ sau vài giờ. Nhà đầu tư chỉ còn lại một đường biểu đồ đỏ thẫm và bài học đắt giá.

Nhận diện: Đội ngũ ẩn danh, whitepaper sơ sài, token tăng giá đột biến nhưng thanh khoản thấp.

6. Dự án dùng người nổi tiếng – Khi uy tín bị lạm dụng

Đây chính là mô hình AntEx – Shark Bình điển hình. Tội phạm không cần giấu mặt, mà khoác áo hợp pháp bằng hình ảnh người có ảnh hưởng: doanh nhân, nghệ sĩ, “shark”, KOL.

Người dân tin vào danh tiếng, vào những phát ngôn như “đầu tư vì tương lai công nghệ Việt”, mà không kiểm tra hợp đồng, không xem ví tổng, không hiểu cơ chế phát hành token. Cảm giác “an toàn” đến từ thương hiệu cá nhân đã khiến hàng chục nghìn người mất cảnh giác.

Thực tế điều tra cho thấy: các nhóm vận hành có thể kiểm soát hoàn toàn ví dự án, chuyển tiền giữa các tài khoản nội bộ, thậm chí lập sổ kép kế toán để “hợp thức hóa” dòng tiền.

Nhận diện: Dự án lấy hình ảnh người nổi tiếng nhưng không có xác nhận pháp lý, không công bố Audit, thiếu thông tin kỹ thuật và minh bạch tài chính.

7. App ví lạnh và ứng dụng giả – Khi nạn nhân tự tay mở cửa cho hacker

Các ứng dụng ví lạnh giả mạo Ledger, Trezor, Trust Wallet tràn ngập trên kho ứng dụng. Người dùng tải về, nhập seed phrase, và toàn bộ khóa cá nhân bị gửi về máy chủ tội phạm.

Tháng 8/2025, Cục An ninh mạng (A05, Bộ Công an) cảnh báo hơn 30.000 lượt tải ví giả, với thiệt hại hàng chục tỷ đồng.Tội phạm giờ không thuyết phục người dùng nạp tiền nữa – chúng khiến họ tự giao nộp khóa ví.

Niềm tin - tài sản dễ mất nhất trong thế giới số

Các chuyên gia nhận định, 90% vụ lừa đảo tiền số xuất phát từ lòng tham và sự cả tin.Tội phạm chỉ cần khai thác hai điều đó, cộng thêm công nghệ và truyền thông, là đủ để tạo ra một “hệ sinh thái lừa đảo hoàn hảo”.

Một cán bộ điều tra chia sẻ: “Trong không gian mạng, kẻ lừa đảo không cần súng. Chúng chỉ cần một gương mặt uy tín và một cú click chuột.”

Cục An ninh mạng (A05, Bộ Công an) khuyến nghị nhà đầu tư không nên đầu tư vào dự án cam kết lợi nhuận.

Một là không nhập seed phrase hoặc khóa ví trên bất kỳ đường link nào.

Hai là chỉ giao dịch trên sàn được cấp phép hoặc có uy tín quốc tế.

Ba là kiểm tra Audit, ví tổng, lịch mở khóa token.

Bốn là Khi bị lừa, giữ toàn bộ dữ liệu giao dịch và trình báo ngay cơ quan công an.

Ngoài ra, Cục A05 cũng đề xuất các cơ quan chức năng sớm triển khai hệ thống cảnh báo rủi ro tài sản số quốc gia, kết nối dữ liệu on-chain để giám sát dòng tiền, tránh lặp lại những vụ như AntEx.

Một chuyên gia an ninh mạng chia sẻ, vụ Shark Bình – AntEx là bước ngoặt đau đớn nhưng cần thiết cho thị trường tài sản số Việt Nam. Nó phơi bày rõ: luật chưa kịp hoàn thiện, nhà đầu tư chưa đủ kiến thức, tội phạm thì đi trước bằng công nghệ.

'Trong thế giới ảo, tỉnh táo là tường lửa mạnh nhất, hiểu biết là khóa ví an toàn nhất, và pháp luật là hàng rào cuối cùng để bảo vệ niềm tin số của quốc gia', Chuyên gia khuyến cáo.

Đạt Dương