Ảnh minh họa

Theo bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), dư địa phát triển thương mại điện tử tại Việt Nam vẫn còn rất nhiều tiềm năng khi cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, có khả năng thích ứng nhanh, sẵn sàng thử nghiệm công nghệ mới và nuôi dưỡng khát vọng vươn lên. Việt Nam thậm chí còn được các tổ chức quốc tế đánh giá thuộc nhóm dẫn đầu khu vực về kỹ năng ứng dụng thương mại điện tử của doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Bên cạnh nền tảng hạ tầng số thuận lợi, Việt Nam còn có thế mạnh truyền thống về xuất khẩu, nằm trong nhóm quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới với các mặt hàng chủ lực như nông sản, thủy sản, dệt may, da giày, linh kiện điện tử. Dù vậy, mới chỉ khoảng 20% doanh nghiệp sử dụng thương mại điện tử cho hoạt động xuất khẩu, cho thấy thị trường còn dư địa rất lớn để mở rộng kênh bán hàng trực tuyến ra nước ngoài.

Tuy nhiên, bà Lại Việt Anh cho rằng doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm vừa và nhỏ, vẫn đang phải đối mặt với nhiều rào cản khi xuất khẩu qua nền tảng số. Khó khăn lớn nhất nằm ở việc đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định kiểm định, yêu cầu an toàn và tuân thủ pháp luật tại thị trường nhập khẩu. Cùng với đó, không ít doanh nghiệp còn hạn chế về kỹ năng sử dụng các công cụ số để tối ưu chi phí vận hành, dù các sàn thương mại điện tử quốc tế đã cung cấp nhiều bộ công cụ hỗ trợ. Việc làm chủ các công cụ này để chuyển hóa thành đơn hàng thực tế đòi hỏi thời gian và nguồn lực, trong khi chi phí mở gian hàng, quảng bá và duy trì hoạt động trên nền tảng vẫn là bài toán khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ phải cân nhắc.

Ngoài ra, rào cản về ngôn ngữ, thanh toán và đặc biệt là logistics vẫn là những điểm nghẽn đáng kể. Với mô hình xuất khẩu trực tiếp đến người tiêu dùng, đơn hàng thường có giá trị nhỏ, khối lượng thấp, khiến chi phí logistics tính trên từng sản phẩm tăng lên đáng kể. Việc tối ưu chi phí giao nhận, kho bãi và vận chuyển vì thế vẫn là thách thức lớn đối với doanh nghiệp nhỏ khi muốn mở rộng hiện diện trên các thị trường quốc tế qua thương mại điện tử.

Để hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số và khai thác hiệu quả hơn kênh thương mại điện tử xuyên biên giới, bà Lại Việt Anh cho biết thời gian qua Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách quan trọng. Trong đó, Quyết định 645/QĐ-TTg năm 2020 phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đào tạo, nâng cao kỹ năng và cung cấp các giải pháp số cho doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy mở rộng thị trường thông qua thương mại điện tử trong nước và quốc tế.

Nghị định 80/2021/NĐ-CP hướng dẫn Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đưa ra cơ chế hỗ trợ tài chính rõ ràng. Một điểm quan trọng là doanh nghiệp có thể được hỗ trợ tới 50% chi phí mở và duy trì gian hàng trên các nền tảng số trong nước và quốc tế. Bên cạnh đó, Quyết định 1415/QĐ-TTg năm 2021 hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận hệ thống phân phối nước ngoài, với mục tiêu thúc đẩy 5.000 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu qua thương mại điện tử xuyên biên giới. Các chương trình hỗ trợ từ đào tạo, kết nối thị trường đến tư vấn tiêu chuẩn, giúp doanh nghiệp chủ động tiếp cận thị trường mới.

Cùng với những kênh hỗ trợ mang tính thực tiễn đó, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số khuyến nghị cộng đồng doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu kỹ các chính sách hiện hành, lựa chọn đúng chương trình phù hợp với nhu cầu và chiến lược phát triển của mình, từ đó khai thác hiệu quả hơn dư địa lớn của xuất khẩu qua nền tảng số.

Khôi Nguyên (tổng hợp)