Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên thảo luận.

Chiều 18/11, Quốc hội tiến hành thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên thảo luận. Tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Văn Huy - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên cho ý kiến vào Khoản 3 Điều 1 dự thảo Luật quy định về việc sửa đổi, bổ sung Điều 28.

Trong đó bổ sung nội dung quy định ứng dụng “chuyển đổi số” trong quản lý, nhằm bảo đảm các cơ quan trong hệ thống cơ quan Đảng và nhà nước có thẩm quyền trong công tác phòng, chống tham nhũng đều có trách nhiệm xây dựng, vận hành hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu thuộc phạm vi trách nhiệm của mình; kết nối, tích hợp, chia sẻ đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia để bảo đảm liên thông, an toàn thông tin. Việc quy định ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý phù hợp với tình hình thực tiễn chung của đất nước hiện nay.

Đại biểu Nguyễn Văn Huy - Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên phát biểu tại phiên thảo luận.

Tuy nhiên, đại biểu nhận định nội dung quy định trong Điều 28 của dự thảo Luật còn mang tính chung chung. Việc dự thảo Luật sử dụng các thuật ngữ như “trách nhiệm tăng cường”, “trách nhiệm đẩy mạnh” là các khái niệm mang tính định hướng, không có tiêu chí đo lường, không xác định nội dung phải thực hiện, mức độ thực hiện hay cách thức đánh giá. Điều này sẽ dẫn đến khó khăn trong tổ chức thi hành, khó xác định trách nhiệm pháp lý và không bảo đảm tính minh bạch, cụ thể theo yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Do đó, đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo quy định cụ thể trách nhiệm của từng chủ thể, nêu rõ nội dung, tần suất, biện pháp, nguồn lực thực hiện để bảo đảm tính khả thi và minh bạch của quy định.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn ĐBQH thành phố Hồ Chí Minh cho ý kiến.

Tiếp tục cho ý kiến về kiến tạo hạ tầng số chống tham nhũng tích hợp với các cơ sở dữ liệu quốc gia Điều 28, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn ĐBQH thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, việc sửa đổi bổ sung Điều 28 mới dừng lại ở yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu xem xét phải quy định rõ ràng hơn nội dung này.

Theo đại biểu, cơ sở dữ liệu phòng, chống tham nhũng phải bắt buộc kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, đăng ký doanh nghiệp, thuế, hải quan, ngân hàng, công chứng. “Đây là yêu cầu chiến lược, bởi 98% hành vi tham nhũng đều để lại dấu vết thông qua biến động tài sản và các giao dịch tài chính. Chỉ khi dữ liệu được tích hợp, cơ quan kiểm soát mới có thể phát hiện giao dịch bất thường, tài sản chuyển dịch lòng vòng hoặc đứng tên thay. Nếu không quy định mức độ bắt buộc hệ thống sẽ tiếp tục phân mảnh và khó khăn trong việc kiểm soát ở thực tiễn” đại biểu nhấn mạnh.

Đồng quan điểm với đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng đề nghị tại Điều 28 cần xem xét bổ sung quy định giao Chính phủ xây dựng lộ trình phù hợp nhằm từng bước liên thông Cơ sở dữ liệu về tài sản, thu nhập với các cơ sở dữ liệu sẵn có của quốc gia như: dân cư, đất đai, thuế, ngân hàng, chứng khoán…

Theo đại biểu, đây là quy định cần thiết, bởi hiện nay, công tác kiểm soát tài sản và thu nhập vẫn phụ thuộc chủ yếu vào bản kê khai thủ công và hồ sơ giấy, gây ra quá tải, phân tán và chậm trễ trong việc phát hiện biến động bất thường. Mặt khác, vấn đề này cũng đã được quy định tại Điều 52 của Công ước Liên hợp quốc về phòng, chống tham nhũng, cũng như khung chính sách chính phủ điện tử của Ngân hàng Thế giới.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng cho ý kiến.

Đại biểu nêu dẫn chứng, qua kinh nghiệm thực tiễn tại Hàn Quốc, từ năm 2016, quốc gia này đã liên thông hệ thống thông tin tài sản với khoảng 47 cơ sở dữ liệu trên toàn quốc. Cơ chế liên thông dữ liệu giúp cơ quan chức năng thực hiện kiểm tra và đối chiếu hồ sơ một cách nhanh chóng, tiết kiệm đáng kể nguồn lực và thời gian xác minh.

Tuy nhiên, đại biểu đề xuất, việc tích hợp dữ liệu phải được Luật quy định rõ ràng về thẩm quyền truy cập, bảo mật dữ liệu và mục đích sử dụng để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp và đảm bảo quyền con người, quyền công dân. Điều này sẽ cấp cho cơ quan chức năng quyền đối chiếu dữ liệu một cách hợp pháp, xác minh nhanh hơn và chính xác hơn. Đồng thời giúp giảm rất nhiều thủ tục hành chính cho cán bộ, đảng viên khi kê khai tài sản.

Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, ứng dụng công nghệ thông tin cho phép thay đổi triết lý kiểm soát, chuyển từ việc chờ cán bộ kê khai và giải trình sang việc hệ thống tự động phát hiện dấu hiệu rủi ro. Đại biểu đề nghị giao chính phủ nghiên cứu thí điểm ứng dụng các công nghệ hiện đại (như công nghệ phân tích dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo) trong việc hỗ trợ phát hiện sớm các biến động tài sản bất thường. Đồng thời, triển khai thí điểm ở một số Bộ ngành địa phương, để vừa rút kinh nghiệm vừa đảm bảo tính khả thi và ổn định của hệ thống.

“Việc ứng dụng công nghệ sẽ tạo ra một “lá chắn số” hiện đại trong công tác phòng, chống tham nhũng, giúp minh bạch hóa quyền lực, làm trong sạch tổ chức, và củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước”, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh nhấn mạnh.

Phát biểu tiếp thu, giải trình ý kiến đóng góp của các đại biểu tại phiên thảo luận về ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý tài sản, thu nhập và phòng, chống tham nhũng theo Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, Cơ quan chủ trì soạn thảo cam kết sẽ phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nghiên cứu tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Luật. Mục tiêu là đảm bảo thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, đồng bộ với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong công tác phòng, chống tham nhũng hiện nay.

Thu Hương (tổng hợp)