Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham gia thảo luận tại Tổ 11 (gồm Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ và tỉnh Điện Biên). Qua báo cáo và ý kiến đại biểu, nội dung số hóa, xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành và nâng cao năng lực kết nối giữa các cơ quan được đánh giá là điểm then chốt để nâng cao hiệu quả quản lý và cải cách thủ tục hành chính.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Tổ thảo luận số 11.

Đại biểu Nguyễn Văn Quân (Đoàn TP. Cần Thơ) khẳng định các điểm mới trong dự thảo cơ bản sát thực tiễn và đáp ứng nhu cầu ứng dụng công nghệ trong xây dựng cơ sở dữ liệu. Ông Quân đề xuất mở rộng thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp đến công an cấp xã, nhằm tạo thuận lợi cho người dân và phù hợp với tinh thần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính. Lý do được nêu là nhiều người dân hiện phải đi tới trung tâm công an tỉnh, trong khi hạ tầng kết nối dữ liệu đã được liên thông ở nhiều nơi, do đó việc phân cấp và nâng cấp cơ sở vật chất ở cấp xã có thể giúp giải quyết thủ tục gần dân hơn.

Về quy định độ tuổi được yêu cầu cấp phiếu, dự thảo hiện quy định quyền yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp đối với người từ 16 tuổi trở lên. Đại biểu Nguyễn Văn Quân đề nghị xem xét linh hoạt trong những trường hợp cần thiết (ví dụ liên quan thủ tục xuất cảnh) để cha mẹ hoặc người giám hộ có thể thay mặt người chưa đủ 16 tuổi. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ quan điểm pháp lý: do nguyên tắc nhân đạo trong luật hình sự, người dưới 16 tuổi về cơ bản không được coi là có án tích, nên không có nội dung để cấp; do đó không thể mở rộng quyền cấp mà không phù hợp với quy định về án tích.

Đại biểu Nguyễn Văn Quân, Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ, đề xuất mở rộng thẩm quyền cấp Phiếu lý lịch tư pháp đến công an cấp xã, nhằm tạo thuận lợi cho người dân và phù hợp với chủ trương cải cách hành chính, chuyển đổi số.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phân tích các khía cạnh pháp lý của việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp.

Liên quan đến cơ chế kỹ thuật và quản lý dữ liệu, Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế (ví dụ Singapore) trong việc ứng dụng công nghệ để tra cứu án tích, giảm lỗi do con người và tăng độ tin cậy của dữ liệu. Chủ tịch nhấn mạnh cần có quy định cụ thể về an ninh mạng, tiêu chuẩn dữ liệu và cơ chế kiểm toán độc lập, đặc biệt khi nhiệm vụ quản lý cơ sở dữ liệu và cấp phiếu được chuyển giao từ Bộ Tư pháp sang Bộ Công an, một bước chuyển phù hợp với Nghị quyết 18 về sắp xếp tổ chức bộ máy nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao về bảo mật dữ liệu nhạy cảm.

Theo báo cáo tại cuộc thảo luận, Bộ Tư pháp sẽ phối hợp hỗ trợ chuyển giao dữ liệu cho Bộ Công an đến ngày 31/12/2025. Chủ tịch Quốc hội đề nghị dự thảo luật nên quy định lộ trình chuyển đổi số đạt 100% số hóa vào năm 2026, đồng thời lưu ý thực tế hiện còn khoảng 10% dữ liệu bị lỗi do chuyển giao thủ công, do đó việc đảm bảo chất lượng dữ liệu và kiểm soát rủi ro là rất quan trọng.

Về phục vụ người dân, Chủ tịch Quốc hội đề nghị đơn giản hóa hồ sơ, rút ngắn thời gian cấp phiếu và tăng cường cung cấp dịch vụ cấp Phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến ở mức độ 4. Các đề xuất miễn phí cho một số nhóm đối tượng (trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, hộ nghèo) và giảm phí trực tuyến 15 - 20% cũng được nêu nhằm tạo thuận lợi cho người dân; hiện khoảng 70% yêu cầu cấp phiếu phục vụ mục đích xin việc làm.

Kết luận phần thảo luận tổ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan soạn thảo - Bộ Công an để tiếp tục rà soát, tiếp thu ý kiến, hoàn thiện các điều khoản liên quan đến phân cấp cấp phiếu, liên thông dữ liệu, tiêu chuẩn kỹ thuật và bảo mật trước khi báo cáo Quốc hội. 

Toàn cảnh phiên thảo luận Tổ 11 của Quốc hội sáng 4/11.

Các ý kiến tại tổ nhấn mạnh một quan điểm thống nhất: chuyển đổi số phải gắn với bảo đảm an ninh, quyền lợi người dân và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Lệ Thanh