Khởi sinh trong những tháng ngày Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945 với tên gọi “Ban Giao thông chuyên môn”, đến ngành Bưu chính - Viễn thông, rồi ngành Thông tin và Truyền thông Việt Nam mang nhiều trọng trách, gánh nhiều áp lực để đồng hành cùng Chính phủ trong công cuộc số hóa mạnh mẽ hôm nay, đồng hành cùng sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, VNPT đã trở thành biểu tượng của niềm tin và khát vọng Việt Nam trong kỷ nguyên số.

Từ những ngày đầu gian khó, đến hôm nay, VNPT đã vươn mình mạnh mẽ, tiên phong trong mọi lĩnh vực viễn thông - công nghệ thông tin, góp phần kiến tạo hạ tầng số quốc gia và mang kết nối đến từng vùng quê, miền núi, hải đảo. Hành trình ấy là hành trình của sự đổi mới không ngừng, của tinh thần tiên phong trong chuyển đổi số, của quyết tâm đưa Việt Nam tiến bước cùng thế giới. Đó cũng chính là sứ mệnh được VNPT xác định - một tập đoàn công nghệ chủ lực luôn đồng hành cùng sự phát triển của đất nước, đồng thời, thực hiện nhiệm vụ, giải pháp trong Chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035…

Vững vàng giữ mạch máu thông tin trong khói lửa cách mạng

Giữa những ngày sôi sục khí thế chuẩn bị của Cách mạng tháng Tám giành chính quyền trên cả nước, cùng với nhiều quyết định quan trọng khác, Hội nghị toàn quốc của Đảng tại Tân Trào (Tuyên Quang) trong 2 ngày 14 và 15/8/1945 đã có quyết định thành lập “Ban Giao thông chuyên môn”, tổ chức tiền thân của Nha Bưu điện. Đây là một dấu mốc lịch sử khởi đầu cho sự hình thành và phát triển của ngành Bưu điện Việt Nam, sau này là ngành Bưu chính - Viễn thông Việt Nam. Từ đó, ngày 15-8 được lấy làm ngày truyền thống của ngành Bưu điện.

Trong giai đoạn đó, với tinh thần dũng cảm, tận tụy và sự mưu trí đã vượt mọi khó khăn, thiếu thốn, hiểm nguy, tổ chức tiền thân của ngành Bưu điện đã nhanh chóng tổ chức hệ thống thông tin liên lạc với nhiều hình thức sáng tạo, hiệu quả, tạo nên những huyết mạch thông tin từ các căn cứ địa cách mạng ở vùng rừng núi tới khắp nông thôn, thành thị.

Thực hiện lời dạy của Bác Hồ: “Việc liên lạc là một việc quan trọng bậc nhất trong công tác cách mạng, vì chính nó quyết định sự thống nhất chỉ huy, sự phân phối lực lượng và do đó đảm bảo thắng lợi”, trải qua 2 cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc đầy gian khổ, hy sinh, các thế hệ cán bộ công nhân viên ngành Bưu điện đã luôn thể hiện tinh thần “Trung thành - Dũng cảm - Tận tuỵ - Sáng tạo” để giữ vững mạch máu thông tin liên lạc trong mọi tình huống, góp phần xứng đáng vào chiến thắng của dân tộc.

Trên từng tấc đất của Tổ quốc Việt Nam, có thể nói ở nơi đâu cũng in đậm dấu chân của người Bưu điện, nơi đâu cũng thấm đậm mồ hôi và cả máu xương của các anh hùng, liệt sĩ Bưu điện. Qua 2 cuộc kháng chiến, đã có gần 1 vạn cán bộ, chiến sĩ của ngành anh dũng hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc. 50 đơn vị của ngành đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Họ là những người “giữ cột, giữ dây” bằng cả mạng sống để giữ vững thông tin liên lạc, giữ mạch máu cách mạng chảy đều đến tận cùng Tổ quốc.

Tiên phong trong hành trình đổi mới

Đại hội VI của Đảng năm 1986, khởi đầu công cuộc đổi mới đất nước, cũng là lúc ngành Bưu điện có những quyết định mang tính cách mạng, Với tinh thần tự lực, tự cường và tư duy đổi mới, kiên quyết bứt khỏi cơ chế cũ, khắc phục tâm lý và thói quen ỷ lại, chờ đợi cấp trên, ngành Bưu điện đã chủ động áp dụng cơ chế tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm để đầu tư mở rộng, hiện đại hoá nhanh chóng mạng lưới viễn thông Việt Nam. TS Mai Liêm Trực nhớ lại: “Trong khi thế giới 95% còn dùng analog, ngành Bưu điện Việt Nam đã quyết định táo bạo đi thẳng vào số hóa - từ tổng đài, cáp quang, viba, đến thông tin vệ tinh”.

Qua Chiến lược tăng tốc 2 giai đoạn từ năm 1993 đến năm 2000, ngành Bưu điện, trong đó vai trò chủ lực là Tổng Công ty Bưu chính - Viễn thông Việt Nam (VNPT) đã đi tắt đón đầu, hiện đại hóa, phát triển cơ sở hạ tầng bưu chính viễn thông và công nghệ thông tin Việt Nam ngang tầm với trình độ các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới, đáp ứng kịp thời yêu cầu của công cuộc đổi mới, phát triển đất nước.

Một loạt những dấu ấn đổi mới trong thời kỳ này đã định hình lại diện mạo viễn thông Việt Nam: Trạm VSAT đầu tiên được xây dựng tại Trường Sa, tuyến cáp quang biển quốc tế T-V-H, mạng di động VinaPhone - dịch vụ viễn thông đầu tiên do người Việt tự thiết kế và vận hành… Mạng lưới viễn thông cả cố định và di động, cùng hệ thống điểm phục vụ và vùng phủ sóng rộng khắp, vươn tới các vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo góp phần quan trọng trong việc phổ cập các dịch vụ bưu chính viễn thông và công nghệ thông tin thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao dân trí và đời sống của người dân ở nông thôn, miền núi.

Năm 2006, VNPT chính thức trở thành Tập đoàn Bưu chính - Viễn thông Việt Nam, mở ra một hành trình phát triển mới với sứ mệnh mới. Tháng 4/2008, rồi đến tháng 5/2012, hai vệ tinh VINASAT-1 và VINASAT-2 lần lượt được phóng thành công, đưa Việt Nam lên bản đồ vũ trụ thế giới. Trong thời gian đó, doanh thu của VNPT đã vượt mốc 1 tỷ USD, chỉ đứng sau ngành dầu khí, minh chứng cho sức bật mạnh mẽ của một tập đoàn đã biết lựa chọn đúng con đường đổi mới: công nghệ và chiến lược.

Giai đoạn 2012-2019 là thời điểm VNPT đối mặt với thách thức lớn: thị trường viễn thông bão hòa, cạnh tranh khốc liệt. Lúc này, một quyết định tái cơ cấu toàn diện được đưa ra. Ông Trần Mạnh Hùng, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên VNPT chia sẻ: “Nếu không tái cơ cấu, VNPT sẽ mất vị thế. Chúng tôi phải xây dựng lại từ tài chính đến nhân lực, từ hạ tầng đến chiến lược”. Chiến lược VNPT 4.0 ra đời đưa VNPT trở thành tập đoàn đầu tiên trong khối doanh nghiệp nhà nước được phê duyệt lộ trình chuyển đổi số. Từ đây, VNPT chính thức bước vào giai đoạn phát triển mới mới: Dịch chuyển từ nhà cung cấp dịch vụ truyền thống sang “nhà cung cấp dịch vụ truyền thông số” (DSP); trở thành một ICT Hub của khu vực châu Á vào năm 2030.

Với những bước đi và chiến lược đúng đắn, trong 5 năm liên tiếp từ năm 2015-2019, tỷ lệ tăng trưởng lợi nhuận của VNPT bình quân từ 20%/năm trở lên. VNPT đã có hạ tầng viễn thông hiện đại, đồng bộ, băng thông rộng phủ sóng khắp cả nước, với hệ thống cáp quang trên đất liền, cáp quang biển quốc tế, hệ thống vệ tinh VINASAT-1 và 2, kết nối trực tiếp tới hơn 240 quốc gia trên thế giới, đáp ứng được những yêu cầu cao nhất về an toàn thông tin của quốc gia cũng như thỏa mãn các nhu cầu đa dạng của khách hàng...

Trong gian đoạn 2020-2025, VNPT đã triển khai thành công nhiều dự án CNTT cốt lõi cho Chính phủ, ban, bộ ngành và địa phương. Cụ thể, VNPT đã triển khai 11 nền tảng và 6 cơ sở dữ liệu quy mô cấp quốc gia; triển khai IOC tại 47 tỉnh, thành phố; triển khai nhiều giải pháp chuyển đổi số tại 63 tỉnh, thành phố, 15 cơ quan bộ, ngành, doanh nghiệp; ký thỏa thuận hợp tác viễn thông, công nghệ thông tin với 58/63 tỉnh, thành phố. Thông qua các dự án đó, VNPT đã khẳng định vai trò dẫn dắt, chủ lực trong việc xây dựng, cung cấp giải pháp số cho các cơ quan Chính phủ, doanh nghiệp Nhà nước.

Thực hiện sứ mệnh dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia

Việt Nam đang trong quá trình chuyển mình mạnh mẽ, với sự phát triển vượt bậc của công nghệ số trên mọi lĩnh vực. Chính phủ và doanh nghiệp, trong đó có VNPT - Tập đoàn công nghệ chủ lực của quốc gia, đang tích cực triển khai các chiến lược chuyển đổi số để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Sự chủ động và chuyển mình mạnh mẽ của VNPT đã được ghi nhận khi liên tiếp được Chính phủ tin tưởng đặt hàng triển khai các dự án chuyển đổi số trọng điểm quốc gia như: Hệ thống Trục liên thông văn bản quốc gia; Hệ thống Thông tin báo cáo quốc gia; Trung tâm thông tin chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; Cổng dịch vụ công quốc gia; Hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; Hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về công chức, viên chức; Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai…

Không chỉ ở cấp trung ương, VNPT còn là đối tác chiến lược của nhiều địa phương trong triển khai các giải pháp xây dựng chính quyền số và kinh tế số. Từ các trung tâm điều hành thông minh, nền tảng số giáo dục, y tế, giao thông, đến các giải pháp phân tích dữ liệu lớn và bảo mật thông tin… VNPT đều có dấu ấn đậm nét. Thành công trong công cuộc chuyển đổi số giúp VNPT không chỉ là “cánh tay nối dài” của Chính phủ trong kiến tạo Chính phủ số, mà còn là đối tác đồng hành của nhiều địa phương trong xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số - ba trụ cột của một quốc gia số theo định hướng của Chính phủ Việt Nam.

“Chúng tôi luôn ý thức rằng, những gì VNPT có hôm nay là kết quả của bao thế hệ đã ngã xuống, đã dốc cạn tâm sức để giữ vững mạch máu thông tin, giữ vững niềm tin. Tiếp nối tinh thần tiên phong ấy, thế hệ VNPT hôm nay không thể dừng lại”, ông Tô Dũng Thái, Chủ tịch Hội đồng thành viên VNPT chia sẻ.

Năm 2024 VNPT đã chính thức khai trương VinaPhone 5G

Đến nay, VNPT đã cung cấp Internet băng thông rộng đến 100% các xã trên toàn quốc. Mở rộng mạng băng rộng cố định FTTx tới 10 triệu thuê bao. Sóng VinaPhone 4G của VNPT đã đến với 98% dân cư. Dự kiến, đến hết năm 2025, sóng VinaPhone 5G của VNPT sẽ phủ tới 85% dân cư. Song song với việc cung cấp hạ tầng truyền tải, VNPT không ngừng sáng tạo, nghiên cứu và làm chủ các công nghệ mới 4.0 như Trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IOT), chuỗi khối (Block chain), thực tế ảo/thực tế tăng cường (VR/AR) cho phép các doanh nghiệp, người dân chia sẻ, phát triển và sử dụng dịch vụ.

Trước yêu cầu cấp thiết về kết nối dữ liệu nhanh chóng, an toàn và bảo mật, phục vụ người dân, doanh nghiệp và chính quyền trong quá trình triển khai mô hình chính quyền hai cấp trên cả nước, Tập đoàn VNPT đã chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT), góp phần thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số quốc gia một cách kịp thời và hiệu quả.

Một trong những nỗ lực nổi bật của của VNPT là việc chủ động nâng cấp gấp đôi băng thông đường truyền Internet, mang lại tốc độ kết nối vượt trội cho các đơn vị hành chính cấp xã, phường. Việc nâng cấp này không chỉ giúp xử lý khối lượng lớn dữ liệu phát sinh từ các hệ thống dịch vụ công trực tuyến, mà còn tạo điều kiện để triển khai hiệu quả các ứng dụng quản lý, điều hành hiện đại. Nhờ đó, các địa phương có thể vận hành trơn tru các hệ thống CNTT, từ tiếp nhận hồ sơ hành chính đến tổ chức các cuộc họp trực tuyến quy mô lớn.

Trong bối cảnh an toàn thông tin luôn được đặt lên hàng đầu, VNPT đã phối hợp với các xã, phường để khảo sát, thiết kế và triển khai mô hình mạng LAN-WAN-Internet đạt chuẩn an toàn thông tin cấp độ II. Đây là một bước đi thiết thực nhằm đảm bảo an ninh thông tin toàn diện cho hệ thống chính quyền cơ sở…

Không chỉ dừng lại ở vai trò một nhà cung cấp dịch vụ viễn thông - CNTT, VNPT đang từng bước chuyển mình thành một đối tác chiến lược trong quá trình xây dựng và vận hành chính quyền số tại Việt Nam. Từ việc chủ động đầu tư hạ tầng, phát triển giải pháp phần mềm đến triển khai thực tiễn ở cấp cơ sở, VNPT cho thấy khả năng đáp ứng toàn diện các yêu cầu kỹ thuật, bảo mật, vận hành và hỗ trợ trong thời gian ngắn, với chất lượng cao và độ tin cậy tuyệt đối.

Sự đồng hành của VNPT không chỉ là lời cam kết, mà đã trở thành hành động cụ thể, thiết thực, góp phần quan trọng đưa các mô hình chính quyền số đi vào cuộc sống một cách hiệu quả. Với năng lực công nghệ vững vàng, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và tinh thần chủ động tiên phong, VNPT tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu trong việc “làm chủ” hạ tầng CNTT quốc gia - một trụ cột không thể thiếu trong tiến trình chuyển đổi số toàn diện của đất nước.

Làm chủ hạ tầng kết nối từ mặt đất đến không gian

Ngày 4/8/2025 vừa qua, Tập đoàn VNPT chính thức vận hành, khai thác tuyến cáp quang đất liền VSTN - tuyến cáp đầu tiên kết nối trực tiếp từ Việt Nam đến Singapore hoàn toàn qua hạ tầng đất liền. Đây không chỉ là một công trình viễn thông mang tính tiên phong mà còn là minh chứng rõ nét cho: Tầm nhìn chiến lược quốc gia về chủ động kết nối, tăng tính linh hoạt, bảo mật và khả năng ứng phó trước mọi sự cố; Đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của VNPT về làm chủ hạ tầng kết nối quốc tế đa phương thức: Từ mặt đất, qua biển, trên không gian.

Tuyến cáp VSTN là công trình có ý nghĩa đặc biệt cả về mặt kỹ thuật lẫn chiến lược. Với tổng chiều dài khoảng 3.900 km, tuyến cáp VSTN đi qua 5 quốc gia: Việt Nam - Lào - Thái Lan - Malaysia - Singapore, được xây dựng hoàn toàn trên đất liền và kết nối trực tiếp từ trung tâm kỹ thuật VNPT tại Đà Nẵng đến các trung tâm dữ liệu quốc tế hàng đầu khu vực như: IDC Telehouse (Thailand), MY01 Cyberjaya, Equinix JH01 Johor Bahru (Malaysia), Equinix và Global Switch (Singapore), VSTN là lời khẳng định rõ ràng: Việt Nam không còn bị phụ thuộc hoàn toàn vào các tuyến cáp biển.

Nghi thức khai trương tuyến cáp đất quốc tế VSTN

Việc VNPT trực tiếp kiểm soát toàn tuyến từ Việt Nam đến Singapore từ điểm đầu đến điểm cuối không chỉ đảm bảo năng lực vận hành độc lập, xử lý nhanh các tình huống sự cố. Trong bối cảnh các sự cố cáp biển liên tục xảy ra và kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ Internet và kết nối quốc tế, VSTN đóng vai trò như một tuyến dự phòng trọng yếu, bổ sung chiến lược cho các tuyến cáp biển hiện có, gia tăng tính ổn định, chủ động và an toàn cho hạ tầng viễn thông quốc gia.

VSTN được sử dụng thiết bị truyền dẫn DWDM ghép bước sóng hiện đại, một trong những công nghệ tối tân nhất hiện nay. Mỗi bước sóng có thể truyền tải dung lượng tối thiểu 300 Gbps, tổng thiết kế toàn tuyến lên đến 4 Tbps và dễ dàng nâng cấp lên 12 Tbps hoặc hơn. Điều này giúp VSTN không chỉ đáp ứng nhu cầu hiện tại mà còn sẵn sàng cho những bước phát triển mạnh mẽ trong tương lai gần.

VSTN không chỉ là một bước tiến kỹ thuật mà còn là bước đi chiến lược để Việt Nam bước ra khỏi thế bị động, tiến tới làm chủ hoàn toàn hạ tầng viễn thông quốc gia, bảo vệ an ninh dữ liệu, đảm bảo lưu lượng thông tin được truyền dẫn một cách thông suốt, an toàn trong mọi tình huống.

Hiện, VNPT đang khai thác 4 tuyến cáp quang biển quốc tế lớn gồm AAG, APG, AAE-1 và SJC-2 với tổng chiều dài lên tới hơn 65.000 km. Trong đó, SJC-2 là tuyến cáp biển mới nhất, vừa được hoàn thành. VNPT cũng là doanh nghiệp đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam hiện đang sở hữu và vận hành hai vệ tinh viễn thông Vinasat-1 và Vinasat-2.

Với việc đưa vào khai tác tuyến cáp VSTN, Tập đoàn VNPT đang từng bước hoàn thiện hệ sinh thái hạ tầng truyền dẫn đa phương thức kết nối: Từ đất liền, qua biển, đến không gian. Sự kết hợp hoàn chỉnh này không chỉ giúp VNPT đảm bảo độ phủ sóng rộng khắp, khả năng truyền tải mạnh mẽ mà còn nâng cao chất lượng và độ tin cậy cho các dịch vụ viễn thông trong nước.

Bởi không chỉ góp phần nâng cao chất lượng kết nối viễn thông, VSTN còn mang ý nghĩa to lớn trong việc thúc đẩy hợp tác khu vực. Trong thời đại kinh tế số phát triển mạnh mẽ, dữ liệu được ví như "nguồn tài nguyên mới" và kết nối xuyên quốc gia chính là chìa khóa để các nền kinh tế ASEAN hội nhập sâu rộng. Với tuyến cáp VSTN, Việt Nam đã khẳng định vị thế trung tâm trung chuyển dữ liệu trong khu vực, góp phần thiết lập một hành lang số liền mạch giữa Đông Dương và Đông Nam Á.

PV