Ngày 15/9, Hội thảo khoa học cấp quốc gia “Sức mạnh không giới hạn và những thách thức khó dự báo của trí tuệ nhân tạo (AI) - Tác động và ứng phó chính sách” do Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp cùng Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và Bộ Khoa học & Công nghệ tổ chức đã khép lại với nhiều luận điểm sâu sắc.

Những phát biểu tại hội thảo khẳng định: AI không chỉ là công nghệ, mà đã trở thành nền tảng chiến lược định hình kinh tế, xã hội và an ninh toàn cầu. Việt Nam đứng trước “thời cơ vàng” để phát triển, song cũng đối diện không ít thách thức cần được xử lý bằng một chiến lược nhân văn, an toàn và bền vững.

AI - động lực mới cho sự phát triển

Phát biểu khai mạc, Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an, nhấn mạnh: “AI không còn là công nghệ của tương lai mà đã hiện diện sâu sắc trong thực tại, tác động mạnh mẽ đến kinh tế, xã hội và trật tự an ninh toàn cầu”.

Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an, phát biểu tại Hội thảo "Sức mạnh không giới hạn và những thách thức khó dự báo của trí tuệ nhân tạo (AI) - Tác động và ứng phó chính sách”. Ảnh Nguyễn Cường.

Đại tướng cho rằng, AI chính là một trong những trụ cột của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, mang tới tiềm năng tăng trưởng vượt trội nhờ khả năng tối ưu hóa sản xuất, cải thiện y tế, đổi mới giáo dục, nâng cao năng lực quản trị xã hội và mở rộng tri thức. Theo ước tính, nếu được khai thác hiệu quả, AI có thể đóng góp 79,3 tỷ USD, tương đương 12% GDP Việt Nam vào năm 2030.

Tuy nhiên, Đại tướng Lương Tam Quang cũng cảnh báo: “AI có thể bị lợi dụng để xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, thậm chí dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng và dư luận”. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là Việt Nam phải phát triển AI một cách có kiểm soát, hài hòa giữa đổi mới và kỷ cương, giữa hội nhập và độc lập, tự chủ.

Cùng quan điểm này, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, nhấn mạnh: “AI đang mở ra những cơ hội chưa từng có cho phát triển kinh tế - xã hội, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường, đòi hỏi phải có ứng phó chính sách kịp thời, toàn diện và nhân văn”.

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương. Ảnh Nguyễn Cường

Đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo. Ảnh Nguyễn Cường.

Việt Nam cần chiến lược dài hạn: vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn

Đại tướng Lương Tam Quang cho rằng những kết quả hiện có của Việt Nam mới chỉ là bước khởi đầu. Hiện cả nước có hàng trăm startup AI, đứng thứ hai Đông Nam Á, khoảng 75% doanh nghiệp đã ứng dụng AI trong bán hàng, nhiều tập đoàn lớn coi AI là công nghệ then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh dài hạn.

Dù vậy, để biến tiềm năng thành sức mạnh, Bộ trưởng nhấn mạnh: “AI không thể chỉ là công nghệ của thị trường, mà phải là cấu phần trong chiến lược quốc gia về phát triển bền vững và an ninh toàn diện. Phát triển AI hôm nay đòi hỏi sự cân bằng giữa đổi mới và kỷ cương, giữa hội nhập và độc lập, tự chủ”.

Trong khi đó, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng cho biết bản dự thảo sửa đổi Chiến lược AI quốc gia đến 2030, tầm nhìn 2045, đã đặt mục tiêu đưa Việt Nam vào nhóm 10 nước dẫn đầu thế giới về phát triển và ứng dụng AI. Tuy nhiên, ông thẳng thắn chỉ ra những hạn chế: “Thiếu chuyên gia, hạ tầng nghiên cứu chưa hoàn thiện, công nghiệp bán dẫn chưa phát triển, đầu tư R&D còn thấp, thiếu khung pháp lý rõ ràng về dữ liệu, bảo mật và an ninh”.

Để khắc phục, ông nhấn mạnh vai trò của một chiến lược toàn diện, nhân văn và an toàn, trong đó công nghệ phải phục vụ con người: “AI là công cụ, con người mới là mục tiêu và nhân tố quyết định. Công nghệ phải phục vụ con người, chứ không thay thế con người”.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định vai trò của AI không còn đơn thuần là công nghệ ứng dụng. Ảnh Nguyễn Cường.

Cùng bàn về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng AI đã trở thành hạ tầng thiết yếu, ngang hàng với điện, viễn thông và Internet. Ông khẳng định: “Ai làm chủ AI, người đó sẽ có lợi thế vượt trội trong sản xuất, kinh doanh, giáo dục, y tế, quốc phòng và an ninh”.

Để thúc đẩy, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng công bố một số định hướng lớn: xây dựng trung tâm siêu tính toán AI quốc gia, phát triển dữ liệu AI mở dùng chung, phổ cập “AI hóa” đến từng người dân với phong trào “bình dân học vụ AI”. Chính phủ sẽ tăng chi tiêu cho AI, Quỹ Đổi mới công nghệ Quốc gia (NATIF) dành tối thiểu 40% ngân sách cho ứng dụng AI, đồng thời cấp voucher hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Ông cũng khẳng định: “Cuối năm nay, chúng ta sẽ có bản cập nhật Chiến lược AI quốc gia và Luật AI. Đây không chỉ là khung pháp lý, mà còn là tuyên ngôn: AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của đất nước, phục vụ nhân dân, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia".

Hội thảo có 2 phiên tọa đàm bàn tròn, Phiên thứ nhất: AI, Sức mạnh, rủi ro và khả năng kiểm soát. Phiên thứ hai: Chiến lược phát triển AI quốc gia từ tầm nhìn đến hành động. Ảnh Nguyễn Cường.

Trung tướng Nguyễn Minh Chính - Phó Chủ tịch Thường trực, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia và các Đại biểu tham dự Hội thảo. Ảnh Nguyễn Cường.

Bế mạc Hội thảo, Thượng tướng, TS. Lê Huy Vinh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng khẳng định, AI đang tạo biến đổi sâu sắc trong nhiều lĩnh vực: từ giáo dục, y tế, môi trường, văn hóa, truyền thông cho đến quốc phòng - an ninh. Tuy nhiên, cùng với đó là những thách thức lớn về đạo đức, quyền riêng tư dữ liệu, an ninh mạng, rủi ro sinh học và nguy cơ độc quyền công nghệ. Trên cơ sở đó Hội thảo đã đưa ra các giải pháp chiến lược để có những kết qua quan trọng để Việt Nam triển khai bước đi tiếp theo, vừa đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vừa bảo đảm an ninh quốc gia và công bằng xã hội.

AI mang trong mình sức mạnh gần như vô hạn. Nhưng để sức mạnh ấy phục vụ phát triển bền vững, nhân văn và an toàn, Việt Nam cần một chiến lược dài hạn, đồng bộ, có kiểm soát và lấy con người làm trung tâm. Đó chính là thông điệp xuyên suốt được khẳng định tại hội thảo khoa học quốc gia, mở ra định hướng để AI trở thành “chìa khóa vàng” cho sự phát triển và an ninh quốc gia trong kỷ nguyên mới.

Thu Uyên - Nguyễn Cường