Trong năm 2024, trung bình mỗi giờ có thêm năm doanh nghiệp bắt đầu sử dụng AI, đưa tốc độ tăng trưởng toàn thị trường lên tới 39% so với cùng kỳ năm trước. Đây là con số ấn tượng, phản ánh làn sóng đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ được xem như “nhiên liệu” cho nền kinh tế số.

Eric Yeo, Tổng giám đốc AWS Việt Nam

Tăng 16% doanh thu

Bức tranh hiện tại thể hiện rõ sự phân hóa. Ở phía các startup, AI trở thành mảnh đất màu mỡ để sáng tạo: có đến 55% startup ứng dụng AI ở mức độ nhất định, trong đó 35% phát triển sản phẩm hoặc dịch vụ mới hoàn toàn dựa trên nền tảng AI.

Ngược lại, các doanh nghiệp lớn - vốn sở hữu nguồn lực dồi dào - có phần thận trọng hơn. Dù 41% đã bắt đầu triển khai AI, chỉ 11% thực sự tung ra sản phẩm, dịch vụ mới dựa trên AI, và 12% xây dựng chiến lược AI tổng thể cho doanh nghiệp.

Khoảng cách này tạo nên nền kinh tế AI “hai tầng”: sự linh hoạt, nhạy bén của startup đứng cạnh sự thận trọng nhưng đầy tiềm năng của các tập đoàn lớn. AWS và đối tác nghiên cứu Strand Partners cảnh báo, nếu không kết nối hiệu quả hai lực lượng này, Việt Nam có thể bỏ lỡ giá trị kinh tế lớn mà AI hứa hẹn mang lại.

Những doanh nghiệp tiên phong ứng dụng AI đã bắt đầu nhận “trái ngọt”. Theo khảo sát, 61% doanh nghiệp triển khai AI ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu trung bình 16%, trong khi 58% dự kiến tiết kiệm khoảng 20% chi phí hoạt động. Điều này minh chứng AI không đơn thuần là “xu hướng công nghệ” mà đã trở thành nhân tố đóng góp trực tiếp vào hiệu quả kinh doanh.

Tuy nhiên, số doanh nghiệp đạt ứng dụng trung cấp - phát triển sản phẩm tích hợp AI - chỉ chiếm 17%, còn lại chỉ khoảng 9% doanh nghiệp bước vào giai đoạn chuyển đổi toàn diện, coi AI là trụ cột trong mô hình kinh doanh. Phần lớn (74%) vẫn chỉ ứng dụng cơ bản như tự động hóa quy trình và quản trị dữ liệu.

Báo cáo cũng chỉ ra "nút thắt cổ chai" nghiêm trọng: thiếu hụt nhân lực. 55% doanh nghiệp cho biết rào cản lớn nhất để mở rộng AI là không tìm được nhân sự đủ kỹ năng, chỉ 24% tự tin vào năng lực đội ngũ hiện tại. Thị trường nhân sự AI trở nên sôi động với mức lương cao hơn tới 40% để thu hút ứng viên tài năng.

Dự báo, kỹ năng AI sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc trong 50% công việc trong tương lai gần, nghĩa là thách thức nhân lực không chỉ nằm ở hiện tại mà còn kéo dài nhiều năm tới.

Định hướng tương lai

Khi được hỏi về kỳ vọng, 69% doanh nghiệp mong Chính phủ dẫn dắt việc thúc đẩy ứng dụng AI. 50% nhận định khung pháp lý rõ ràng, minh bạch sẽ nâng cao niềm tin khách hàng, trong khi 47% nhấn mạnh vai trò môi trường pháp lý ổn định. Các doanh nghiệp hiện ước tính chi khoảng 18% ngân sách cho tuân thủ pháp lý AI, 71% dự đoán con số này sẽ tiếp tục tăng trong ba năm tới.

Theo AWS, ba ưu tiên cấp bách để vượt rào cản hiện nay là: đầu tư mạnh vào đào tạo kỹ năng số, xây dựng khuôn khổ pháp lý minh bạch ổn định, và ban hành chính sách công nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong giáo dục, y tế cùng các ngành trụ cột khác.

Từ năm 2017, AWS đã đào tạo hơn 100.000 người Việt về kỹ năng điện toán đám mây và AI. Năm 2022, hãng mở các Edge Location tại Hà Nội và TP.HCM. Năm 2023, AWS trình làng sáng kiến “AI Ready”, cung cấp hơn 30 khóa học miễn phí bằng tiếng Việt về AI và AI tạo sinh, tạo nền tảng hỗ trợ doanh nghiệp và cá nhân Việt Nam bước nhanh vào kỷ nguyên AI.

Ông Eric Yeo, Tổng giám đốc AWS Việt Nam, nhấn mạnh: “Doanh nghiệp Việt đang thể hiện sự nhạy bén trong ứng dụng AI, phản ánh tiềm năng kinh tế lớn. Tuy nhiên, để duy trì sức cạnh tranh, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ và khu vực doanh nghiệp nhằm giải quyết thách thức về nhân lực và chính sách.”