Hàng loạt chính sách mới của Chính phủ, từ Nghị định 179/2025/NĐ-CP đến các luật khung về KH&CN và công nghiệp công nghệ số, đang mở ra hành lang pháp lý, chế độ đãi ngộ và cơ chế vận hành mới, tạo nền tảng để Việt Nam bứt phá về nhân lực công nghệ trong giai đoạn mới.

Chính sách đãi ngộ nhân lực chuyên trách: Lấp khoảng trống, tạo động lực

Chuyển đổi số ngày nay không chỉ là xu hướng công nghệ, mà là yêu cầu sống còn cho phát triển quốc gia. Thành công của tiến trình này phụ thuộc vào hạ tầng số, an toàn thông tin và đặc biệt là đội ngũ nhân lực chuyên trách đây những người trực tiếp thiết kế, vận hành, bảo vệ và phát triển các hệ thống công nghệ, đảm bảo an toàn dữ liệu và duy trì niềm tin số của người dân.

Ảnh minh họa.

Trên thực tế nhiều năm qua, chế độ đãi ngộ cho lực lượng này chưa tương xứng với vai trò chiến lược của họ. Lương thấp, áp lực công việc cao, trách nhiệm lớn nhưng thiếu hỗ trợ hợp lý khiến nhiều cán bộ rời khu vực công sang khu vực tư nhân, gây thiếu hụt nhân lực và ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng chuyển đổi số tại nhiều bộ, ngành, địa phương.

Nghị định 179/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ 15/8/2025, được xem là lời giải kịp thời cho bài toán này. Theo đó, cán bộ, công chức, viên chức chuyên trách về chuyển đổi số, an toàn thông tin mạng và an ninh mạng tại các cơ quan nhà nước từ Trung ương đến cấp xã sẽ được hỗ trợ 5 triệu đồng mỗi tháng. Đây vừa là sự hỗ trợ vật chất, vừa là sự ghi nhận chính thức từ Nhà nước đối với công sức và đóng góp của lực lượng then chốt này.Tác động của chính sách mới vượt xa ý nghĩa tài chính, là động lực để phát triển mạnh hơn nữa về KH-CN:

Thu hút nhân tài từ khu vực tư nhân: Chế độ đãi ngộ tốt hơn sẽ khiến khu vực công trở thành lựa chọn cạnh tranh, hấp dẫn với các chuyên gia công nghệ.

Giữ chân lực lượng hiện có: Khi được đảm bảo quyền lợi và tôn vinh đóng góp, cán bộ sẽ yên tâm cống hiến, giảm thiểu tình trạng “chảy máu chất xám”.

Tạo động lực sáng tạo: Nhân lực được bảo đảm về đời sống sẽ có tâm thế tốt để tập trung nghiên cứu, triển khai các giải pháp mới, nâng tốc độ chuyển đổi số trên toàn quốc.

Song song với nghị định này, Chính phủ cũng đang triển khai Chiến lược thu hút nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn 2050, hướng tới việc không chỉ thu hút nhân lực trong nước, mà còn mời gọi các chuyên gia hàng đầu quốc tế, đặc biệt là người Việt Nam ở nước ngoài, tham gia các dự án công nghệ trọng điểm.

Đặt nền móng dài hạn cho nhân lực CNTT

Ngoài Nghị định 179/2025/NĐ-CP, năm 2025 còn ghi dấu loạt văn bản pháp lý nền tảng liên quan đến nhân lực công nghệ. Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo 2025 đã được Quốc hội thông qua, bám sát tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Luật này trao quyền lớn hơn cho nhà khoa học về sở hữu trí tuệ, tài chính, khai thác thương mại kết quả nghiên cứu; mở cơ chế đãi ngộ linh hoạt, kể cả “vượt khung lương” để thu hút, giữ chân nhân tài.

Cùng năm, Luật Công nghiệp Công nghệ số 2025 được thông qua với mục tiêu đưa công nghiệp công nghệ số thành ngành kinh tế trụ cột. Luật đưa ra chính sách ưu đãi vượt trội cho phát triển công nghiệp bán dẫn, hình thành hệ sinh thái bán dẫn Việt Nam, đồng thời đặt nền tảng pháp lý cho trí tuệ nhân tạo (AI) và tài sản số đây là những lĩnh vực có sức hút lớn với nhân tài công nghệ.

Tuy nhiên, để các luật này phát huy tác dụng, cần giải quyết những thách thức:

Thứ nhất tính đồng bộ và khả năng thực thi, cần Nghị định, Thông tư hướng dẫn rõ ràng, đồng bộ với các luật khác, tránh chồng chéo và thủ tục rườm rà.

Thứ hai mức đãi ngộ tài chính vẫn kém cạnh tranh so với các nước phát triển; cần kết hợp cải thiện môi trường nghiên cứu, cơ sở vật chất, văn hóa làm việc và cơ hội thăng tiến.

Thứ ba cơ chế vượt khung cụ thể, mặc dù luật cho phép cơ chế vượt khung, nhưng cần quy định rõ phạm vi áp dụng và tiêu chí để triển khai hiệu quả.

Bộ KH&CN đang xây dựng và triển khai Đề án Phát triển, trọng dụng nhân tài, nhân lực chất lượng cao phục vụ KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, với các giải pháp cụ thể:

Thứ nhất cơ chế chấp nhận rủi ro và tự chủ cho tổ chức KH&CN công lập, đặc biệt trong các dự án công nghệ cao.

Thứ hai đầu tư mạnh vào hạ tầng nghiên cứu, nâng cấp phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu, khu công nghệ cao và vườn ươm công nghệ.

Thứ ba kết nối nghiên cứu - doanh nghiệp, thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư R&D và thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Thứ tư hợp tác quốc tế, thu hút các tập đoàn công nghệ đặt trung tâm R&D tại Việt Nam, đồng thời đưa nhà khoa học Việt tham gia mạng lưới nghiên cứu toàn cầu.

Thứ năm giảm rào cản hành chính, đảm bảo quyền tự chủ tối đa cho nhà khoa học, tập trung đánh giá theo kết quả đầu ra, bằng sáng chế và sản phẩm thương mại hóa.

Những chính sách này, kết hợp với nghị định hỗ trợ nhân lực chuyên trách CNTT và an toàn thông tin, được kỳ vọng sẽ tạo thành hệ sinh thái đãi ngộ đa tầng cũng vừa giải quyết nhu cầu trước mắt về nhân lực vận hành, vừa xây dựng chiến lược dài hạn để Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn của nhân tài công nghệ toàn cầu.

Việt Nam đang bước vào giai đoạn quan trọng của quá trình số hóa, khi cả hạ tầng công nghệ, khung pháp lý và chính sách nhân lực đều được định hình lại. Nghị định 179/2025/NĐ-CP là cú hích kịp thời để lấp khoảng trống đãi ngộ cho lực lượng tuyến đầu trong chuyển đổi số và an toàn thông tin. Song song đó, các luật đổi mới về KH&CN và công nghiệp công nghệ số mở ra cơ chế linh hoạt, vượt trội để thu hút và giữ chân nhân tài công nghệ trong dài hạn.

Nếu được triển khai đồng bộ và hiệu quả, hệ thống chính sách này không chỉ giúp Việt Nam giải quyết bài toán nhân lực công nghệ hiện tại, mà còn tạo nền tảng cho một nền kinh tế số năng động, an toàn và bền vững, góp phần đưa đất nước bứt phá trong kỷ nguyên số.

Thu Uyên