Giờ đây, khi người dùng Việt có thể tiếp cận Google Veo 3, bất kỳ ai có trong tay một bàn phím và ý tưởng đều có thể “đạo diễn” ra một video đậm chất điện ảnh chỉ bằng những dòng lệnh. Giao diện đơn giản cho ra thành quả tạo vô cùng ấn tượng. Chỉ trong vài giây, người dùng có thể tạo nên những thước phim sống động không khác gì kỹ thuật quay chuyên nghiệp với đầy đủ chuyển động máy quay, hiệu ứng ánh sáng, âm thanh nền, hội thoại và nhạc nền, mà không cần đến bất kỳ thiết bị ghi hình chuyên dụng nào.

Trong khi phần lớn cuộc thảo luận về AI tạo sinh xoay quanh việc liệu các cỗ máy có thay thế sự sáng tạo của con người không, ông Tom Nguyễn, giảng viên ngành Truyền thông số tại Khoa Truyền thông và Thiết kế, Đại học RMIT Việt Nam, lại đưa ra một góc nhìn khác: AI sẽ không hủy hoại mà đang khai phóng sự sáng tạo khỏi những rào cản cũ.

Một kỷ nguyên mới bắt đầu

Từ đầu năm 2025, cuộc chạy đua trong lĩnh vực video do AI tạo ra đang diễn ra với tốc độ chóng mặt. Sora của OpenAI khiến thế giới sửng sốt với những đoạn phim câm dài 60 giây chân thực đến khó tin. ByteDance nhanh chóng trình làng Seedance, còn Runway Gen-4 và Kling AI cũng lần lượt tung ra những công cụ video siêu thực của riêng mình. Trong cuộc đua đó, Google Veo 3 nhanh chóng bứt phá nhờ khả năng độc đáo - tạo cả hình ảnh sắc nét cùng âm thanh đồng bộ chỉ từ một đoạn lệnh bằng văn bản.

Giờ đây, khi người dùng Việt có thể tiếp cận với Veo 3 thông qua ứng dụng Gemini, những người với đầu óc sáng tạo đã có trong tay một công cụ đầy quyền năng. Công cụ này không còn dành riêng cho giới làm phim hay sáng tạo nội dung, mà cho bất kỳ ai mong muốn thử kể chuyện bằng hình ảnh theo một cách hoàn toàn mới.

Tại Việt Nam, phản ứng của công chúng trên mạng xã hội vừa hào hứng vừa thận trọng. Chỉ trong vòng hai tuần, một công ty vận tải có trụ sở tại Hà Nội đã ghi nhận lượt đặt dịch vụ tăng 20% sau khi sử dụng Veo 3 để tạo video quảng bá. Trong khi đó, một cửa hàng phụ kiện ô tô tại thủ đô cho biết doanh thu mỗi tháng đã đạt 60 triệu đồng nhờ các video tiếp thị chất lượng cao được tạo bằng AI.

Chỉ cần một đoạn lệnh bằng văn bản, người dùng có thể tạo video demo chất lượng cao, thay đổi cách các nhóm sáng tạo trình bày ý tưởng và hình dung chiến dịch. (Hình: Pexels)

Tuy nhiên, một số người dùng bày tỏ sự thất vọng trước những hạn chế hiện tại của Veo 3, đặc biệt là giới hạn độ dài video ở mức 8 giây và chỉ được tạo tối đa 10 video mỗi tháng. Theo họ, điều này “làm giảm trải nghiệm đối với các chiến dịch quảng cáo dài hơi”. Một cơ quan truyền thông tại Việt Nam cũng đã đưa ra cảnh báo về tình trạng giao dịch tài khoản Veo 3 không chính thức đang gia tăng, nhấn mạnh rằng người dùng sử dụng VPN hoặc mua qua bên thứ ba có thể đối mặt với nguy cơ bị khóa tài khoản, mất tiền hoặc rò rỉ dữ liệu cá nhân.

Câu hỏi đặt ra không còn là công nghệ này có hiệu quả không, mà là chúng ta nên chọn sử dụng theo cách nào?

Ông Tom Nguyễn nằm trong số những người đang suy nghĩ nghiêm túc về vấn đề này. Bên cạnh vai trò giảng viên, ông còn điều hành ba doanh nghiệp sáng tạo trong các lĩnh vực kỹ xảo hình ảnh, thiết kế trò chơi và sản xuất đồ chơi – tất cả đều đã tích hợp AI vào quy trình làm việc hằng ngày. Theo ông, AI không xuất hiện chỉ để tước đi việc làm hay cảm hứng sáng tạo, mà đang hỗ trợ người sáng tạo tập trung hơn vào những giá trị cốt lõi.

“Trong các công ty của tôi, AI giúp giải phóng thời gian để các nghệ sĩ có thể tập trung vào sáng tạo hơn”, ông Tom chia sẻ. “Đội ngũ hiệu ứng hình ảnh (VFX) có thể xử lý các chuỗi cảnh phức tạp một cách linh hoạt hơn. Nhóm phát triển game không còn mất thời gian lập trình từ đầu. Còn trong sản xuất đồ chơi, chúng tôi có thể tìm ra vật liệu và kỹ thuật tốt hơn chỉ trong vài phút thay vì mất hàng ngày như trước đây”.

Bằng cách tự động hóa những công đoạn lặp đi lặp lại hoặc quá nặng về kỹ thuật, ông Tom tin rằng AI đang mở ra một không gian mới cho tầm nhìn sáng tạo của con người, nơi các nhà sáng tạo có thể đảm nhiệm những vai trò mang tính định hướng như giám đốc nghệ thuật, giám tuyển hay chiến lược gia sáng tạo. Thách thức hiện nay không còn là thuần thục mọi công cụ, mà là học cách tư duy sâu sắc hơn về những gì chúng ta tạo ra và lý do vì sao chúng ta tạo ra chúng.

Bên cạnh quy trình nội bộ, ông Tom ghi nhận rằng Veo 3 cũng có thể thay đổi cách các nhóm sáng tạo trình bày ý tưởng với khách hàng. “Thay vì chỉ dùng bảng trình bày trực quan moodboard hay các trang trình chiếu tĩnh, giờ đây chúng ta có thể tạo ra các đoạn demo chuyển động ngắn trông như quảng cáo hoặc trailer thật”, ông nói. “Mức độ trực quan này giúp khách hàng hình dung ra ý tưởng rõ ràng hơn và dễ đồng thuận với đề xuất của nhóm sáng tạo, kể cả với những ý tưởng mang tính thử nghiệm”.

Theo ông Tom, sự chuyển dịch này sẽ định hình lại tương lai của ngành sáng tạo, đặc biệt đối với những người trẻ làm sáng tạo tại Việt Nam. Chuỗi quy trình sáng tạo đang thay đổi. Những vai trò truyền thống như biên tập viên hay họa sĩ hoạt hình có thể không còn giữ vị trí trung tâm. Thay vào đó, các vị trí lai mới đang xuất hiện, như người kể chuyện dựa trên các câu lệnh hay đạo diễn hình ảnh bằng AI.

Các công cụ AI tiên tiến cũng giảm rào cản đến với sản xuất chuyên nghiệp. “Bạn không còn cần đến ngân sách lớn hay ê-kíp quay phim, chỉ cần trí tưởng tượng và một câu lệnh rõ ràng”, ông Tom chia sẻ. Đây có thể là bước ngoặt cho các nghệ sĩ kỹ thuật số, nhà sáng tạo nội dung và cả doanh nghiệp nhỏ đang tìm kiếm cách tạo dấu ấn trên thị trường.

Đồng thời với cơ hội là cái giá có thể phải trả cho sự trỗi dậy của những hình ảnh trau chuốt do AI tạo ra, đó chính là việc bản sắc sáng tạo sẽ dần bị bào mòn. Ông Tom cảnh báo rằng khi mọi người dùng chung một bộ công cụ, sản phẩm tạo ra dễ mang cảm giác sản xuất hàng loạt và na ná nhau. Vậy nên, ông cho rằng người làm sáng tạo cần nỗ lực nhiều hơn vào chất riêng của mình.

“Tại Việt Nam, điều đó đồng nghĩa với việc khai thác ngôn ngữ địa phương, sắc thái cảm xúc, lối kể chuyện truyền thống và chiều sâu văn hóa”, ông nói. “AI có thể bắt chước hình ảnh, nhưng sẽ không thể tái tạo phần hồn ẩn sâu bên trong trừ khi chúng ta cho phép chúng làm điều đó”.

Nhìn lại giáo dục và mục tiêu sáng tạo trong kỷ nguyên AI

Khi máy móc ngày càng đảm nhận được những công việc từng đòi hỏi cả đội ngũ lớn và nhiều tuần lao động, ông Tom cho rằng nhân loại đang bước tới ngưỡng của một nền kinh tế hậu lao động. “Trong ba đến năm năm tới, tôi tin rằng AI sẽ có thể thực hiện hầu hết các nhiệm vụ tư duy và sáng tạo mà con người có thể làm hiện nay”, ông chia sẻ. “Vậy nên câu hỏi đặt ra là chúng ta sẽ chọn làm gì khi không còn phải làm việc để tồn tại?”.

Theo ông Tom, câu trả lời nằm ở ý nghĩa. Ông hình dung về một “nền kinh tế ý nghĩa”, nơi người sáng tạo không còn phải chạy theo sản phẩm thương mại chỉ để duy trì cuộc sống, thay vào đó có thể dành tâm sức cho những dự án mang lại giá trị cá nhân, văn hóa hoặc xã hội. “AI cho phép chúng ta từ chối những công việc vô nghĩa”, ông nói. “Chúng ta sẽ có thêm thời gian để thể hiện bản thân, kết nối và trải nghiệm cuộc sống”.

Sự dịch chuyển này đặc biệt diễn ra đúng thời điểm khi đất nước đang đẩy mạnh các chiến lược quốc gia về chuyển đổi số, kinh tế sáng tạo và phát triển AI. Các chính sách thúc đẩy sản xuất nội dung số, trung tâm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp công nghệ truyền thông đang tiệm cận với năng lực mà các công cụ AI tạo sinh mang lại.

Tác động còn có thể lan rộng trong nền kinh tế sáng tạo đang phát triển tại Việt Nam, từ các công ty quảng cáo, các nhà sáng tạo nội dung TikTok, đến những nhà thiết kế trò chơi độc lập và các startup phát triển nội dung giáo dục. Với công cụ phù hợp, một đội nhóm nhỏ, thậm chí chỉ một người, cũng có thể sản xuất ra những video mang chất điện ảnh để kể chuyện, làm marketing hoặc phục vụ mục tiêu giáo dục. Đây là bước tiến có thể mang tới sân chơi công bằng hơn giúp nhân tài trong nước có thể cạnh tranh trên sân chơi toàn cầu.

Theo ông Tom, giáo dục nên ở tuyến đầu của quá trình chuyển đổi này. Ông ủng hộ việc xây dựng chương trình đào tạo truyền thông ưu tiên tư duy sáng tạo, đạo đức nghề nghiệp và tập trung vào mục đích, thay vì kỹ năng chuyên môn đơn thuần. Sinh viên nên được dạy cách thiết lập các câu lệnh sao cho sâu sắc như khi lên kịch bản, đồng thời học cách kiểm chứng nội dung một cách nghiêm ngặt như đối với nội dung mà các em tự tạo. Vấn đề không nằm ở chỗ thay thế sự sáng tạo mà là mở rộng cách chúng ta hiểu và vận dụng điều này.

Ông Tom cũng lưu ý rằng dù Veo 3 đang giữ vị trí dẫn đầu, điều đó sẽ không kéo dài lâu. “Chỉ hai tuần sau khi ra mắt, đã xuất hiện một mô hình mã nguồn mở vượt trội hơn công cụ này ở một số khía cạnh”, ông cho biết. Tốc độ phát triển hiện nay đang theo cấp số nhân và không công ty nào có thể duy trì vị thế dẫn đầu mãi mãi. Điều quan trọng không nằm ở công cụ, mà ở cách sử dụng và đối tượng sử dụng.

Ông tin rằng tương lai thuộc về những ai biết hợp tác chứ không phải cạnh tranh với AI. “Người chiến thắng sẽ không phải là người cố đánh bại AI trong sân chơi của chính công nghệ này, mà dùng nó để kể những câu chuyện mà chỉ con người mới có thể kể được”.

Những dòng lệnh có thể thay thế máy quay nhưng không thể thay thế cảm hứng và góc nhìn sáng tạo của con người.

Quân Đinh