Ảnh minh họa

Theo Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, trong những năm vừa qua, tội phạm sử dụng công nghệ hiện đại, lợi dụng không gian mạng để hoạt động với những biểu hiện phức tạp. Các đối tượng này triệt để khai thác các ứng dụng, công nghệ, phương tiện tiên tiến để thực hiện hành vi vi phạm, hoạt động bí ẩn, khó bị truy tìm; phần lớn hoạt động theo hình thức tổ chức nhưng chỉ giao tiếp, sắp xếp thông qua không gian số, không tiếp xúc trực tiếp với nhau ngoài đời thực.

Đặc biệt là hành vi chiếm đoạt tài sản sử dụng hình thức nhắn tin, cuộc gọi qua điện thoại, hoặc thông qua mạng xã hội diễn ra rất phức tạp với nhiều hình thức, kỹ năng tinh vi, đồng thời liên tục điều chỉnh để chống lại sự can thiệp của cơ quan chức năng.

Điển hình là khi các chủ trương bảo đảm thông tin thuê bao di động, xử lý tập trung lên SIM phát tán lừa đảo nhằm giảm thiểu hoạt động tội phạm, thì các đối tượng lại tìm cách lợi dụng chính những chủ trương này để giả mạo cơ quan quản lý nhà nước, nhân viên các nhà mạng, tổ chức tài chính gọi điện yêu cầu người dân cung cấp thông tin riêng tư để kiểm soát sim di động, tài khoản ngân hàng, ứng dụng thanh toán điện tử, nền tảng xã hội... rồi thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản, như những phản ánh từ cử tri. Điều này cho thấy bản chất phức tạp của hành vi vi phạm này, công tác phát hiện, xử lý rất khó khăn.

Từ năm 2023, Bộ Khoa học và Công nghệ đã yêu cầu, hướng dẫn các nhà mạng triển khai nhiều biện pháp xác nhận danh tính, kiểm tra độ trùng khớp với Cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia, gọi video để xác thực... Theo số liệu cập nhật, các doanh nghiệp viễn thông đã hoàn tất đối soát, bảo đảm thông tin chính xác của hơn 125 triệu thuê bao dựa trên cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia từ đó xử lý hơn 17 triệu thuê bao có thông tin sai lệch, tiêu chuẩn hóa 11 triệu, cắt toàn bộ 06 triệu.

Cùng với đó, Bộ đã hoàn thiện rà soát, tiêu chuẩn hóa hơn 06 triệu thuê bao thuộc tập sở hữu từ 04 SIM/giấy tờ trở lên. Sau đó, kể từ ngày 15/4/2024, Bộ đã chuyển văn bản tới các doanh nghiệp thông báo nếu phát hiện vi phạm liên quan đến SIM phát tán lừa đảo, sẽ dừng phát triển các thuê bao mới của đơn vị đó.

Trong thời gian tới, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Công an tổ chức các Đoàn thanh tra liên ngành, kiểm tra trực tiếp tại các doanh nghiệp viễn thông di động về công tác kiểm soát, bảo đảm thông tin thuê bao, xử lý SIM phát tán lừa đảo.

Cụ thể, tập trung vào tập hợp những thuê bao đã bị người dân phản ánh; những thuê bao được một cá nhân sở hữu nhiều sim; những thuê bao chưa được đối soát, xác nhận với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư… của các doanh nghiệp viễn thông từ đó xử lý theo quy định đối với những trường hợp vi phạm (ví dụ như dừng phát triển thuê bao mới, công bố thông tin xử lý trên các phương tiện truyền thông; chuyển cơ quan Công an xử lý đối với những hành vi có dấu hiệu của tội phạm…).

Cùng với đó, nghiên cứu hoàn thiện thể chế, quy định pháp luật về kiểm soát, bảo đảm thông tin thuê bao, xử phạt những vi phạm hành chính liên quan đến những hành vi cho mượn, tặng thông tin cá nhân để đăng ký, sử dụng không đúng quy định; nghiên cứu các giải pháp có thể chặn ngay lập tức những thuê bao có biểu hiện lợi dụng hệ thống viễn thông để thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật. Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức của cộng đồng nhân dân về trách nhiệm của bản thân trong việc bảo đảm SIM chính chủ trên các nền tảng thông tin đại chúng.

Trước tình trạng nhắn tin phát tán, cuộc gọi quảng cáo làm phiền và nhắn tin chiếm đoạt tài sản gia tăng ngày một nhiều, các cơ quan chức năng đã mở rộng các kênh tiếp nhận phản ánh chính thức, giúp người dân tích cực gửi những thông tin vi phạm để xử lý. Việc phản ánh đúng cách sẽ góp phần bảo vệ cộng đồng và xây dựng không gian thông tin số an toàn, lành mạnh. Công an Khánh Hòa hướng dẫn người dân phản ánh các nhắn tin phát tán, cuộc gọi quảng cáo làm phiền, lừa đảo theo 2 cách chủ yếu:

Cách 1: Phản ánh thông qua nhắn tin đến đầu số 5656 (miễn phí)

Người dân có thể gửi phản ánh nhanh gọn thông qua tin nhắn SMS theo quy tắc sau:

• Quy tắc phản ánh cuộc gọi quảng cáo làm phiền:

V [nguồn phát hành][nội dung cuộc gọi quảng cáo] gửi 5656Hoặc V (nguồn phát hành)(nội dung cuộc gọi quảng cáo) gửi 5656

Ví dụ: V(0985931054)(Cuộc gọi giới thiệu dự án bất động sản của công ty A) gửi 5656

• Quy tắc phản ánh nhắn tin phát tán:

S [nguồn phát hành][nội dung tin nhắn phát tán] gửi 5656Hoặc S (nguồn phát hành)(nội dung tin nhắn phát tán) gửi 5656

Trong đó:

Nguồn phát hành: Số điện thoại/tên định danh/đầu số gửi tin nhắn hoặc thực hiện cuộc gọi.

Nội dung: Là nội dung tin nhắn hoặc mục đích/tính chất của cuộc gọi quảng cáo, sản phẩm/dịch vụ được công bố.

Cách 2: Các hình thức hỗ trợ bổ sung

Gọi điện tới 156 (miễn phí) để phản ánh, tham khảo ý kiến, nhận sự trợ giúp trực tiếp.

Nguyên tắc phản ánh hợp lệ

Thuê bao gửi phản ánh phải là số điện thoại nhận được tin/cuộc gọi quảng cáo, lừa đảo.

Không gửi phản ánh trùng lặp – mỗi trường hợp chỉ phản ánh 01 lần.

Không phản ánh những tin nhắn/cuộc gọi mang tính cá nhân, riêng tư.

Mỗi phản ánh chính xác của người dân là một hành động thiết thực góp phần hỗ trợ cơ quan chức năng xử lý nghiêm các vi phạm, giảm thiểu những loại tin nhắn, cuộc gọi phát tán và bảo vệ cộng đồng khỏi những thủ đoạn chiếm đoạt tài sản qua tin nhắn, cuộc gọi.

Khôi Nguyên