Thủ đoạn mà tội phạm thường dùng không mới nhưng ngày càng được tinh chỉnh. Kẻ giả danh mở cuộc gọi video, mang danh “Cục Điều tra ma túy” hoặc “cán bộ điều tra”, dùng giọng điệu uy quyền, tạo áp lực tâm lý và yêu cầu nạn nhân thực hiện ngay các thao tác tài chính như rút tiền, chuyển khoản hoặc cung cấp mã OTP.

Những kịch bản này thường khai thác sự hoang mang, mất bình tĩnh của nạn nhân khi bị đặt vào tình huống “bị điều tra” hoặc “liên quan đến vụ án”, từ đó ép buộc họ chuyển tiền, cung cấp thông tin nhạy cảm hoặc rơi vào bẫy chiếm đoạt tài sản. Vụ việc điển hình ở Quảng Trị, khi bà L.T.L. suýt mất 82 triệu đồng sau cuộc gọi video giả danh cán bộ điều tra, may mắn được công an xã phối hợp ngân hàng ngăn chặn kịp thời, đã một lần nữa cảnh báo công luận về mức độ tinh vi của các đối tượng. 

Công an xã Hoàn Lão phối hợp ngân hàng đã ngăn chặn một vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng.

Một vụ lừa đảo giả danh trước đó cũng đã xảy ra vào chiều 15/10, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Khánh Hòa nhận tin báo từ gia đình em Q (18 tuổi, sinh viên một trường đại học tại TP HCM). Gia đình cho biết họ bất ngờ nhận được nhiều đoạn ghi âm, hình ảnh và video clip có hình ảnh Q bị trói, kèm theo yêu cầu chuyển 500 triệu đồng “tiền chuộc”. Các đối tượng đe dọa nếu không chuyển tiền sẽ “đưa Q ra nước ngoài”.

Ngay sau khi nhận được tin báo, Công an tỉnh Khánh Hòa phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.HCM khẩn trương triển khai các biện pháp nghiệp vụ để xác minh và truy tìm nạn nhân. Đến khoảng 10 giờ ngày 16/10, lực lượng chức năng đã phát hiện và giải cứu thành công Q. tại một khách sạn ở phường Bến Thành, TP.HCM.

Tin nhắn đe dọa của đối tượng giả danh công an lừa Q.

Qua làm việc, Q. khai rằng bị các đối tượng lừa đảo gọi video call, mạo danh công an, thông báo đang liên quan đến một “vụ án hình sự” giả mạo. Chúng đe dọa và hướng dẫn Q tự quay clip, gửi hình ảnh để tạo hiện trường giả, nhằm uy hiếp gia đình chuyển tiền theo chỉ đạo của nhóm lừa đảo.

Cùng ngày 16/10, Công an xã Thăng An (TP. Đà Nẵng) cũng đã kịp thời ngăn chặn vụ lừa đảo giả danh công an. Ông N.V.L. (1953, trú tại xã Thăng An) nhận cuộc gọi từ người tự xưng “cán bộ Công an TP. Hà Nội”, yêu cầu chuyển 17 triệu đồng để “chứng minh vô tội”. Khi đến ngân hàng, ông L. nhớ lại cảnh báo của chính quyền về chiêu trò tương tự nên dừng giao dịch và trình báo công an, tránh bị chiếm đoạt tài sản.

Ông L. trình báo vụ việc với Công an xã Thăng An.

Những nhóm tội phạm này hoạt động có tổ chức, sử dụng SIM rác, tài khoản ngân hàng ảo, máy chủ ẩn danh và kịch bản dàn dựng kỹ lưỡng để tăng sức thuyết phục. Họ lợi dụng cả công cụ công nghệ (video call giả, đầu số hiển thị “có vẻ chính thống”) và sơ hở thông tin cá nhân của nạn nhân để thao túng. Khi nạn nhân tuân theo, số tiền nhanh chóng chảy vào các tài khoản do hacker chuẩn bị sẵn; nếu người bị hại do dự, chúng đe dọa tung hình ảnh, thông tin nhạy cảm lên mạng xã hội để tống tiền.

Các cơ quan chức năng nhiều nơi đã đẩy mạnh tuyên truyền, đồng thời xây dựng quy trình phối hợp với ngân hàng nhằm phát hiện và ngăn chặn kịp thời các giao dịch đáng ngờ. Kinh nghiệm từ Quảng Trị cho thấy vai trò then chốt của nhân viên ngân hàng và công an cơ sở trong việc kịp thời phân tích, thuyết phục nạn nhân dừng giao dịch, tránh mất tiền.

Lãnh đạo các đơn vị an ninh cũng khuyến cáo người dân tuyệt đối không cung cấp mã OTP, mật khẩu hay hình ảnh nhạy cảm cho người lạ; không thực hiện các yêu cầu chuyển tiền hoặc cài đặt phần mềm theo hướng dẫn qua điện thoại; đồng thời cần xác minh danh tính người gọi thông qua kênh chính thức của cơ quan công quyền nếu có nghi vấn. 

Để tự bảo vệ, mỗi người dân cần giữ bình tĩnh khi nhận cuộc gọi tự xưng là cơ quan chức năng, gọi tới số đường dây nóng của công an địa phương để xác minh, và báo ngay cho ngân hàng nếu có yêu cầu chuyển tiền bất thường. Cộng đồng cũng cần tăng cường chia sẻ thông tin cảnh báo, nhất là với người cao tuổi vốn là đối tượng dễ bị nhắm tới. Về phía cơ quan quản lý, cần tăng cường biện pháp kỹ thuật để phát hiện đầu số giả, phối hợp quốc tế truy vết máy chủ ẩn và xử lý nghiêm các tổ chức đứng sau việc thuê máy chủ, cung cấp SIM rác, tài khoản ngân hàng dùng cho tội phạm.

Vụ việc đã và đang diễn ra ở nhiều tỉnh, thành là lời nhắc nhở rằng trong không gian số, “giọng nói quyền lực” trên màn hình chưa chắc là hiện thân của pháp luật mà rất có thể là chiếc mặt nạ của kẻ lừa đảo, và mọi hành động tài chính nên được dừng lại cho tới khi danh tính được xác minh.

Thanh Huyền