Những chiêu trò lừa đảo phổ biến nửa đầu năm 2025

Dựa trên các báo cáo và tình hình thực tế, các chiêu trò lừa đảo trên mạng xã hội từ đầu năm 2025 đến nay tiếp tục phát triển theo hướng tinh vi hơn, nhắm vào nhiều đối tượng khác nhau với những thủ đoạn chủ yếu sau:

Nhiều hình ảnh, nội dung được tạo dựng từ Deepfake trở thành công cụ cho các đối tượng lừa đảo

Deepfake - vũ khí lừa đảo mới thời AI

Một trong những chiêu thức mới nổi thời gian qua là sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là công nghệ Deepfake để giả mạo giọng nói, hình ảnh người thân, từ đó tạo kịch bản lừa chuyển tiền khẩn cấp.

Theo Công an TP Hà Nội, thủ đoạn sử dụng công nghệ Deepfake giả mạo video, hình ảnh và giọng nói khiến không ít người dân mất cảnh giác, có nạn nhân đã bị chiếm đoạt số tiền lên đến hàng tỷ đồng.

Công nghệ này có thể tạo ra những video giả mạo với hình ảnh và giọng nói giống như người thật. Các đối tượng lợi dụng công nghệ này để giả danh bạn bè, người thân nhắn tin, gọi điện cho nạn nhân hỏi mượn tiền. Đặc biệt, để che giấu những sai sót như hình ảnh mờ, âm thanh không khớp hoặc biểu cảm khuôn mặt thiếu tự nhiên, các đối tượng thường viện cớ "bận công việc", "sóng yếu" để nhanh chóng kết thúc cuộc gọi, khiến nạn nhân không kịp phát hiện.

Khuyến cáo: Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cho biết, tội phạm mạng đang lợi dụng yếu tố tình cảm và tâm lý lo lắng của nạn nhân để thực hiện hành vi. Người dân cần nâng cao cảnh giác trước các công nghệ giả mạo tinh vi. Nếu nghi ngờ, cần xác minh trực tiếp bằng cách gọi lại số điện thoại thật, không nên ra quyết định chỉ dựa vào hình ảnh hoặc video. Ngoài ra, người dân cũng nên tránh bấm vào các đường link lạ, thậm chí dù người gửi là những người quen.

Tuyển cộng tác viên, làm việc online hưởng hoa hồng cao

Một xu hướng nổi bật năm 2025 là lừa đảo qua hình thức tuyển cộng tác viên bán hàng online, xem quảng cáo nhận tiền hoa hồng, làm việc tại nhà... Các đối tượng đăng tin tuyển dụng cộng tác viên đọc báo, xem video, làm nhiệm vụ đơn giản trên các nền tảng mạng xã hội (Facebook, Zalo, Telegram, TikTok...) với lời hứa hẹn mức thu nhập "khủng", hoa hồng cao, thậm chí lên đến vài trăm nghìn đến hàng triệu đồng mỗi ngày. Ban đầu, nạn nhân sẽ được trả hoa hồng thật để tạo lòng tin. Sau đó, chúng yêu cầu nạp tiền vào hệ thống để "nâng cấp" tài khoản, "làm nhiệm vụ giá trị cao hơn", hoặc "đặt cọc" để rút tiền. Khi nạn nhân nạp số tiền lớn, chúng sẽ biến mất hoặc khóa tài khoản.

Điển hình, vào cuối tháng 3/2025, Công an TP.HCM phát hiện một đường dây lừa đảo gần 1.500 người với số tiền hơn 30 tỷ đồng thông qua chiêu thức tuyển cộng tác viên trên TikTok và Zalo.

Khuyến cáo: Theo Cục An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) khi có nhu cầu tìm việc làm và nhận được các tin nhắn, quảng cáo về việc tuyển dụng online trên không gian mạng người dân hãy chủ động tìm kiếm, liên hệ số điện thoại hotline đăng tải công khai trên website, sàn TMĐT chính thống.

Trao đổi với người thân trong gia đình hoặc báo cơ quan Công an nơi gần nhất để được tư vấn, hỗ trợ; Chú ý kiểm tra kỹ thông tin, hạn chế chuyển tiền cho người lạ, chưa từng gặp gỡ trực tiếp.

Lừa đảo "combo du lịch giá rẻ", "vé máy bay, khách sạn ưu đãi"

Các đối tượng lừa đảo tạo các trang/nhóm du lịch giả mạo, đăng tải các gói combo du lịch, vé máy bay, đặt phòng khách sạn với giá "hời" đến bất ngờ. Với hình thức lừa đảo "combo du lịch giá rẻ”, dấu hiệu để nhận biết là các đối tượng lừa đảo đăng tải bài viết quảng cáo bán tour du lịch, phòng khách sạn giá rẻ trên internet và mạng xã hội với nhiều tiện ích kèm theo, đề nghị nạn nhân chuyển tiền (từ 30 - 50% giá trị) để đặt cọc tour du lịch, phòng khách sạn, từ đó chiếm đoạt số tiền đặt cọc.

Đối tượng lừa đảo đăng bài viết quảng cáo dịch vụ làm visa (thị thực) du lịch nước ngoài, cam kết tỉ lệ thành công cao, hoàn trả 100% số tiền nếu không xin được visa. Sau khi nạn nhân chuyển khoản chi phí hoặc một phần chi phí, các đối tượng sẽ để nạn nhân tự khai thông tin tờ khai, hoàn thiện hồ sơ... rồi lấy lý do nạn nhân khai thiếu thông tin và không trả lại tiền. Ngoài ra, các đối tượng lừa đảo còn làm giả website/fanpage của công ty du lịch có uy tín, làm giả ảnh chụp biên lai, hóa đơn thanh toán và đề nghị nạn nhân chuyển khoản thanh toán chi phí tour du lịch. Sau khi khách hàng chuyển khoản, các đối tượng sẽ chặn liên lạc và xóa mọi dấu vết.

Khuyến cáo: Các chuyên gia cho rằng khách hàng không nên giao dịch với những cá nhân không rõ ràng về thông tin, không có hoặc không cho phép thanh toán tiền qua tài khoản công ty. Khách hàng cần lưu ý việc bán cùng một sản phẩm với mức giá rẻ bất thường có thể là dấu hiệu không an toàn khi giao dịch.

Đầu tư tài chính, chứng khoán, tiền ảo với lợi nhuận siêu hấp dẫn

Lợi dụng làn sóng đầu tư online, đối tượng lừa đảo lập ra các sàn giao dịch, ứng dụng đầu tư "ảo" mạo danh các tổ chức tài chính lớn, hoặc tạo ra các nhóm "chuyên gia" trên Zalo, Telegram, Facebook để dụ dỗ nạn nhân tham gia đầu tư. Chúng sử dụng các chiêu trò như "đảm bảo lợi nhuận", "bao lời", "chuyên gia đọc lệnh", "lộ trình làm giàu nhanh chóng" để kích thích lòng tham. Khi nạn nhân nạp tiền, chúng thao túng kết quả giao dịch hoặc chặn quyền rút tiền, sau đó chiếm đoạt toàn bộ số tiền đầu tư.

Đối tượng mà đối tượng lừa đảo nhắm đến là những người có mong muốn làm giàu nhanh chóng, ít kiến thức về đầu tư tài chính.

Khuyến cáo: Bộ Công an và Bộ Thông tin và Truyền thông đã nhiều lần khẳng định Việt Nam chưa cấp phép cho bất kỳ sàn giao dịch tiền ảo nào. Người dân cần nâng cao cảnh giác khi giao tiếp với người lạ trên mạng xã hội. Cảnh giác với lời chào mời tham gia đầu tư chứng khoán, đa cấp, tiền ảo... vào các sàn giao dịch trực tuyến trên mạng không rõ thông tin hoặc thông tin có dấu hiệu bị giả mạo. Đồng thời, cần tìm hiểu kỹ thông tin về sàn giao dịch trước khi đầu tư, đặc biệt là các sàn đầu tư đăng tải địa chỉ ảo, không có thật, hoặc giả mạo của sàn đầu tư chính thống. Đặc biệt, chỉ đầu tư vào các sàn giao dịch chính thống đã được các cơ quan quản lý nhà nước cấp phép hoạt động...

Mạo danh cơ quan chức năng (Công an, Viện kiểm sát, Tòa án...)

Lợi dụng tâm lý lo sợ, nhẹ dạ của người dân, các đối tượng lừa đảo gọi điện thoại mạo danh Công an, Viện Kiểm sát, Thanh tra, Tòa án,… thông báo họ đang bị kiện vì nợ tiền hoặc có liên quan đến một vụ án, chuyên án mà Cơ quan Công an đang điều tra, xác minh, đã có lệnh bắt của Viện Kiểm sát nhân dân...; và thúc giục, đe dọa, yêu cầu nạn nhân cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền vào tài khoản chỉ định để "xác minh", "phong tỏa" hoặc "điều tra", nếu không làm theo, sẽ bị bắt giữ để chiếm đoạt tài sản.

Khuyến cáo: Cơ quan công an khuyến cáo người dân giữ bình tĩnh và không bị đánh lừa bởi áp lực tâm lý và đe dọa. Hãy tự xác minh danh tính và thông tin của người gọi bằng cách gọi lại vào số điện thoại chính thức của cơ quan đó hoặc liên hệ trực tiếp với cơ quan qua các kênh chính thức. 

Không cung cấp thông tin cá nhân hay tiền bạc qua điện thoại, email hoặc các phương tiện truyền thông khác. Nếu nhận được cuộc gọi đe dọa hoặc nghi ngờ có dấu hiệu lừa đảo, hãy thông báo ngay cho cơ quan công an địa phương để được hỗ trợ và tư vấn. Các cơ quan quản lý Nhà nước sẽ không yêu cầu chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin nhạy cảm qua điện thoại một cách đột ngột mà không có văn bản thông báo trước.

Lừa đảo tình cảm, kết bạn, hẹn hò trên mạng xã hội (Scamming)

Hình thức lừa đảo tình cảm không còn mới, tuy nhiên vẫn có nhiều người dính phải bẫy lừa đảo này. Nạn nhân của trò lừa đảo này là những người cô đơn, có nhu cầu tìm kiếm bạn bè, tình cảm trên mạng. Theo đó, đối tượng lừa đảo tạo hồ sơ giả mạo với hình ảnh đẹp, thông tin hấp dẫn để làm quen, kết bạn với nạn nhân trên các ứng dụng hẹn hò hoặc mạng xã hội.

Sau khi tạo dựng được mối quan hệ tình cảm, tin tưởng, chúng sẽ viện cớ khó khăn, bệnh tật, cần tiền đầu tư, hoặc kêu gọi từ thiện để lừa đảo tiền của nạn nhân. Thậm chí có những trường hợp, chúng dụ dỗ nạn nhân thực hiện hành vi nhạy cảm để quay lại video, hình ảnh nhằm tống tiền.

Cảnh báo: Cơ quan công an khuyến cáo người dân cần cẩn trọng khi kết bạn làm quen qua mạng xã hội. Cần tìm hiểu kỹ thân nhân, lai lịch của người mình định kết bạn. Quá trình hẹn hò, làm quen cần đề cao cảnh giác khi người kia đề cập những vấn đề liên quan đến tiền bạc, góp vốn làm ăn. Cần cẩn trọng xác minh thông tin bằng nhiều kênh, nguồn khác nhau để tránh sập bẫy lừa đảo.

Lừa đảo trực tuyến "Quishing" đang trở thành một "cơn sóng ngầm" nguy hiểm trong không gian mạng

"Quishing" - lừa đảo sử dụng mã QR độc hại

"Quishing" à hình thức lừa đảo kết hợp giữa mã QR và phishing (giả mạo), trong đó kẻ gian sử dụng mã QR độc hại để dẫn dụ người dùng truy cập trang web giả mạo, đánh cắp thông tin cá nhân, chiếm đoạt tiền, hoặc cài mã độc.

Thủ đoạn phổ biến gồm: Dán đè mã QR giả tại quán ăn, bến xe, điểm thanh toán; Gửi mã QR giả mạo tổ chức uy tín để đánh cắp tài khoản, yêu cầu chuyển tiền; Gắn mã QR lừa đảo lên hàng giả, tài liệu giả, vé số ảo…; Chuyển hướng trang web khi người dùng quét mã, thu thập dữ liệu trước khi dẫn đến trang thật.

Rủi ro gồm: lộ thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mạng xã hội, bị cài phần mềm gián điệp hoặc trở thành mục tiêu cho các lừa đảo tiếp theo.

Khuyến cáo: Cơ quan công an khuyến nghị người dân kiểm tra kỹ trước khi quét mã QR bằng cách luôn xác minh nguồn gốc và tính hợp lệ của mã QR, đặc biệt với các mã lạ hoặc dán chồng; kiểm tra bảo đảm mã QR không bị can thiệp; tránh quét mã QR kèm theo các chương trình khuyến mãi quá hấp dẫn; đảm bảo địa chỉ web bắt đầu bằng "https://" và đúng tên miền của tổ chức.

Cân nhắc dùng ứng dụng có chức năng cảnh báo link độc hại; cẩn trọng khi cung cấp thông tin sau khi quét mã QR. Nếu nghi ngờ dấu hiệu lừa đảo hoặc trở thành nạn nhân, người dân cần thông báo ngay cho cơ quan chức năng.

Cài mã độc qua ứng dụng giám sát, phần mềm lạ

Gần đây, nhiều tài khoản Facebook quảng cáo dịch vụ cài phần mềm theo dõi, nghe lén, định vị điện thoại với giá từ vài trăm nghìn đồng. Các phần mềm này hoạt động ngầm, thu thập dữ liệu như tin nhắn, cuộc gọi, vị trí, hình ảnh, thậm chí ghi âm qua micro mà người dùng không hay biết.

Nhiều người vì tò mò hoặc lý do cá nhân đã vô tình tiếp tay cho hành vi xâm nhập trái phép thiết bị di động. Theo cơ quan công an, khi bị cài phần mềm gián điệp, dữ liệu cá nhân có thể bị đánh cắp, dùng để tống tiền, lừa đảo, chiếm đoạt tài khoản ngân hàng. Thậm chí, chính người sử dụng dịch vụ theo dõi cũng có nguy cơ trở thành nạn nhân tiếp theo.

Khuyến cáo: Cục An toàn Thông tin khuyến cáo chỉ cài đặt ứng dụng từ kho chính thức như Google Play, App Store. Người dùng cần xóa ngay các ứng dụng không rõ nguồn gốc và bật xác thực hai lớp để tăng cường bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Người dân cần nâng cao cảnh giác để tránh trở thành nạn nhân của lừa đảo qua mạng

Làm gì để tự bảo vệ mình?

Trước tình hình các hoạt động lừa đảo trên mạng xã hội ngày càng diễn biến phức tạp, các cơ quan chức năng, đặc biệt là Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, đã liên tục đưa ra những cảnh báo và khuyến cáo quan trọng để người dân tự bảo vệ mình.

Theo đó, Bộ Công an đã ban hành Công điện 29/CĐ-TTg yêu cầu các địa phương tăng cường đấu tranh, xử lý tội phạm công nghệ cao, đặc biệt là lừa đảo qua mạng xã hội; 

Cục An toàn Thông tin (Bộ TT&TT) phối hợp các nền tảng mạng xã hội, viễn thông trong nước để chặn số lạ, tin nhắn độc hại, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng; 

Hiệp hội An ninh mạng quốc gia khuyến nghị người dân sử dụng phần mềm bảo mật, bật xác thực hai lớp, thường xuyên cập nhật ứng dụng và không chia sẻ thông tin cá nhân công khai.

Bên cạnh đó, mỗi cá nhân phải tự trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng cần thiết để nhận diện và phòng tránh. Cụ thể:

- Luôn xác minh thông tin: Gọi lại cho người thân, ngân hàng hoặc cơ quan liên quan qua số chính thức trước khi làm theo bất kỳ yêu cầu nào.

- Tuyệt đối không cung cấp OTP, mật khẩu: Dù dưới bất kỳ hình thức nào.

- Không tải ứng dụng lạ: Chỉ tải ứng dụng từ các kho chính thức và kiểm tra kỹ đánh giá, quyền truy cập.

- Bật xác thực hai lớp (MFA) cho các tài khoản quan trọng.

- Tránh công khai quá nhiều thông tin cá nhân trên mạng xã hội.

- Tố giác ngay khi phát hiện lừa đảo qua tổng đài 156 hoặc Cổng cảnh báo an toàn thông tin của Bộ TT&TT tại địa chỉ: https://canhbao.khonggianmang.vn.

Lừa đảo trên mạng xã hội đang trở thành vấn nạn nhức nhối, đòi hỏi người dân cần nâng cao cảnh giác, tìm hiểu thông tin chính thống và tuân thủ các khuyến cáo từ cơ quan chức năng chính là "tấm khiên" vững chắc nhất để bảo vệ bản thân và cộng đồng trước những cạm bẫy trên không gian mạng. Sự tỉnh táo trong từng cú nhấp chuột, từng lần chia sẻ thông tin cá nhân chính là lớp áo giáp hữu hiệu nhất trước “bẫy ảo thời công nghệ số”.