Ảnh minh họa.

Sau khi bản cập nhật Windows 11 25H2 được phát hành, Microsoft đã âm thầm thắt chặt cơ chế xác thực đối với các thiết bị có SID trùng lặp. Với thay đổi này, hệ thống sẽ từ chối xác thực NTLM và Kerberos nếu phát hiện máy tính chia sẻ cùng một SID với thiết bị khác trong cùng mạng.

Mục tiêu của động thái này là tăng cường an ninh, ngăn chặn nguy cơ tấn công xuất phát từ việc sao chép hệ thống không đúng quy trình. Tuy nhiên, biện pháp này cũng gây ra hàng loạt trục trặc cho các tổ chức triển khai số lượng lớn thiết bị, vốn thường nhân bản máy từ cùng một mẫu cài đặt chuẩn.

Thay đổi nói trên giúp ngăn chặn tình huống hệ thống bị nhân bản từ bản gốc mà vẫn giữ nguyên mã SID - lỗ hổng có thể bị kẻ tấn công lợi dụng để xâm nhập hoặc phát tán phần mềm độc hại. Dù vậy, cộng đồng người dùng và các quản trị viên hệ thống ghi nhận nhiều hệ quả không nhỏ kể từ khi cập nhật bản mới.

Sau khi nâng cấp, nhiều máy tính liên tục báo lỗi đăng nhập với các thông báo “Login attempt failed”, “Your credentials didn’t work” hoặc “Partial mismatch in machine ID”, khiến việc truy cập tài nguyên nội bộ bị ngắt quãng. Một số thiết bị bị từ chối kết nối đến thư mục chia sẻ, ổ đĩa mạng hoặc không thể dùng Remote Desktop.

Các doanh nghiệp triển khai hệ thống ở quy mô lớn chịu tác động nặng nề nhất. Việc sử dụng cùng một bản cài đặt nhân bản mà không thực hiện bước “generalize” khiến hàng loạt máy tính bị trùng SID, dẫn đến lỗi xác thực đồng loạt, gây đình trệ hoạt động và gián đoạn truy cập nội bộ.

Trước phản ứng từ cộng đồng, Microsoft khuyến cáo các quản trị viên và người dùng nên sử dụng công cụ Sysprep (System Preparation Tool) để “generalize” hệ thống trước khi sao chép hoặc triển khai nhiều máy tính cùng lúc. Sysprep giúp xóa toàn bộ thông tin định danh cũ, tạo SID riêng biệt cho từng thiết bị, đảm bảo khả năng kết nối và hoạt động ổn định trong mạng doanh nghiệp.

Microsoft cảnh báo việc bỏ qua quy trình chuẩn khi nhân bản hệ thống có thể dẫn đến rủi ro nghiêm trọng về bảo mật, đặc biệt trong môi trường có hàng trăm thiết bị chia sẻ tài nguyên chung. Hãng đồng thời nhấn mạnh rằng việc duy trì phiên bản hệ điều hành cũ hoặc tránh cập nhật bảo mật là yếu tố khiến hệ thống dễ bị tấn công.

Trên nhiều diễn đàn công nghệ quốc tế, các quản trị viên bày tỏ bối rối khi hàng loạt máy trong hệ thống gặp lỗi ngay sau khi cập nhật Windows 11. “Chúng tôi buộc phải rà soát lại toàn bộ quy trình triển khai thiết bị mới. Nếu không thay đổi, hàng trăm máy sẽ đồng loạt gặp sự cố đăng nhập”, một người dùng phản ánh.

Nhiều cá nhân sử dụng phương pháp sao chép ổ đĩa nhanh (clone) cũng gặp vấn đề tương tự, khiến họ tạm quay lại Windows 10 hoặc trì hoãn cập nhật. Dù vậy, Microsoft khẳng định đây là bước đi cần thiết nhằm chuẩn hóa hệ thống bảo mật, giảm thiểu nguy cơ bị xâm nhập thông qua thiết bị nhân bản.

Sự điều chỉnh này nằm trong chiến lược tăng cường bảo mật toàn diện của Microsoft, song hành với việc thúc đẩy người dùng nâng cấp sang Windows 11 trong bối cảnh Windows 10 sắp kết thúc hỗ trợ chính thức. Bên cạnh các yêu cầu như chip TPM 2.0, chế độ bảo vệ nhân hệ thống (HVCI), nay người dùng còn cần đảm bảo mỗi thiết bị có SID riêng biệt.

Theo giới chuyên gia, quy định mới tuy gây bất tiện trước mắt nhưng giúp giảm đáng kể nguy cơ tấn công trong dài hạn. Tuy nhiên, việc triển khai âm thầm, thiếu cảnh báo cụ thể từ trước đã khiến nhiều cá nhân và doanh nghiệp rơi vào thế bị động.

Thay đổi về SID trên Windows 11 24H2 và 25H2 thể hiện nỗ lực của Microsoft nhằm củng cố an ninh mạng, song đồng thời đặt ra yêu cầu chặt chẽ hơn trong công tác triển khai thiết bị. Với xu hướng bảo mật ngày càng được siết chặt, tuân thủ quy trình kỹ thuật không chỉ là khuyến nghị – mà là điều kiện bắt buộc để duy trì hệ thống vận hành an toàn và ổn định.

Khôi Nguyên