Ảnh minh họa. Cnews

Userbox (còn được biết đến với tên User_Search) cho phép người dùng tìm kiếm dữ liệu theo số điện thoại, tài khoản mạng xã hội, địa chỉ email hoặc biệt danh trực tuyến. Công cụ này tổng hợp thông tin từ các nguồn mở và các cơ sở dữ liệu rò rỉ, vốn bị đánh giá là vi phạm pháp luật Nga về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Trong linh vực không gian mạng Nga, loại công cụ này thường được gọi là “bot probiv” – tạm dịch là bot tra cứu dữ liệu cá nhân. Các bot này được xây dựng để “thu thập” thông tin về một cá nhân cụ thể bằng cách truy vấn hàng loạt cơ sở dữ liệu bị rò rỉ hoặc thu thập từ các nền tảng công khai. Ban đầu, “probiv” được giới điều tra tư nhân và phóng viên điều tra sử dụng, nhưng dần trở thành công cụ phổ biến của giới tội phạm mạng và những người tìm kiếm thông tin cá nhân vì mục đích phi pháp.

Sau khi cơ quan chức năng tiến hành khám xét nơi ở của người phát triển, máy chủ của Userbox tại Nga đã bị tịch thu. Theo The Insider, kẻ bị bắt là Igor Morozov, hiện bị buộc tội “truy cập trái phép vào thông tin máy tính” theo Điều 272 Bộ luật Hình sự Liên bang Nga.

Cảnh sát mạng Moscow bắt giữ chủ sở hữu Userbox trên Telegram Igor Morozov. Ảnh Cnews

Userbox từng trở thành dịch vụ phổ biến nhất trong lĩnh vực “tra cứu dữ liệu” sau khi nền tảng tương tự “Con mắt của Chúa” (Glaz Boga) bị đóng cửa đầu năm 2025. Từ đó, nhiều nền tảng dạng này tại Nga phải thu hẹp hoạt động hoặc chuyển sang darknet để tránh rủi ro pháp lý. Theo CNews, khoảng 40% các dịch vụ tìm kiếm dữ liệu đã ngừng hoạt động sau khi luật mới có hiệu lực, siết chặt trách nhiệm hình sự đối với việc lưu trữ và phân phối thông tin cá nhân bị rò rỉ.

Các chuyên gia an ninh mạng cho biết, thị trường “bot tra cứu dữ liệu” ở Nga từng có quy mô lên tới 15 tỷ ruble, phục vụ đủ loại khách hàng – từ tội phạm mạng, công ty thu hồi nợ, đến các dịch vụ chấm điểm tín dụng. Một số chuyên gia cho rằng thậm chí lực lượng thực thi pháp luật cũng từng sử dụng các công cụ này để truy tìm nghi phạm.

Vụ bắt giữ chủ Userbox được xem là bước đi cứng rắn của An ninh mạng Nga trong nỗ lực triệt phá hạ tầng buôn bán và khai thác dữ liệu cá nhân. Giới phân tích nhận định, điều này đánh dấu sự chuyển hướng trong chính sách an ninh mạng của Nga, từ chống “tin tặc đơn lẻ” sang triệt phá cả hệ sinh thái công nghệ phục vụ việc mua bán thông tin phục vụ cho các mục đích phi pháp.

An Lâm (Theo Cnews)