Tội phạm mạng biến hóa, tận dụng nền tảng số để gia tăng phạm tội

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đời sống số của người dân thay đổi căn bản. Nhiều sản phẩm công nghệ mới liên tục ra đời, tạo hình thái “lối sống công nghệ” với vai trò ngày càng lớn. Tuy nhiên, mặt trái của sự phát triển này là hành vi vi phạm trên không gian mạng ngày càng phức tạp, tinh vi, nguy hiểm hơn.

Thượng tá Nguyễn Ngọc Ân - Trưởng Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an Đồng Tháp phát biểu tại Hội nghị.

Phát biểu tại Hội nghị họp mặt kết nối KOL, quản trị viên trang, kênh, nhóm trên không gian mạng và ra mắt mô hình “Không gian số Đồng Tháp an toàn, lành mạnh”, Thượng tá Nguyễn Ngọc Ân - Trưởng Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an Đồng Tháp, các đối tượng đã triệt để lợi dụng sự phát triển của công nghệ thông tin, hạ tầng mạng, dịch vụ xuyên biên giới để biến đổi phương thức phạm tội từ trực tiếp sang trực tuyến. Bằng cách tận dụng tiện ích của mạng xã hội, các nền tảng số, các nhóm tội phạm gia tăng hoạt động phạm tội, lẩn tránh sự phát hiện, kiểm soát và xử lý của cơ quan chức năng.

Các dạng vi phạm điển hình có thể kể đến như:

• Lập website, trang, hội, nhóm phục vụ tội phạm ma túy; tổ chức đánh bạc; môi giới mại dâm; lan truyền văn hóa phẩm đồi trụy; hoạt động “tín dụng đen”; tụ tập, kích động đua xe trái phép; mua bán dữ liệu cá nhân.

• Hình thành các “hội nhóm kín” cổ xúy lối sống lệch chuẩn, phản đạo đức như: “Hội đâm thuê, chém mướn”, “Hội những người vỡ nợ muốn làm liều”, “Hội những người ghét cha mẹ”, “Hội những người muốn chết tới nơi”, “làng ăn giật”… gây tổn hại nhận thức xã hội, kích động hành vi chống đối pháp luật.

• Lợi dụng các hội nhóm đông thành viên như hội mua bán hàng hóa, tìm việc làm, hội tài xế, nhóm theo địa phương… để tung tin giả, tin sai sự thật, vu khống, xúc phạm danh dự cá nhân, tổ chức nhằm tạo hiệu ứng lan truyền tiêu cực, phục vụ mục đích trục lợi hoặc tạo bất ổn xã hội.

Đáng lo ngại hơn, các thế lực thù địch, phản động cũng chuyển hướng khai thác KOL làm công cụ dẫn dắt dư luận. Chúng sử dụng KOL như phát tán quan điểm sai lệch, truyền thông bẩn, quảng bá hàng giả, tiền ảo, game bài trá hình, sản phẩm kém chất lượng để trục lợi. Không ít nghệ sĩ, người nổi tiếng đã từng sa vào hoạt động quảng cáo sai sự thật, tiếp tay gián tiếp cho mô hình lừa đảo, đa cấp, dẫn tới hệ lụy xã hội rất nghiêm trọng.

Song song đó, các đối tượng “giang hồ mạng” với lối sống lệch chuẩn, lời nói thô tục, ca ngợi hành vi bất chấp pháp luật… đang tạo ra sự xói mòn giá trị văn hóa, đạo đức trên nền tảng mạng xã hội. Đây là loại nội dung gây tác động phá hoại dài hạn nhất, dẫn tới “bình thường hóa sai lệch” trong nhận thức người dùng trẻ.

Từ đầu năm 2025 đến nay, Công an Đồng Tháp đã phát hiện và xử lý 76 đối tượng có hoạt động phức tạp liên quan an ninh trật tự trên không gian mạng; xử lý hình sự 2 đối tượng, xử phạt hành chính 14 đối tượng; cảnh cáo, yêu cầu gỡ thông tin xấu độc, cam kết không tái phạm đối với 60 đối tượng. Trong đó có 4 KOL/quản trị viên bị xử phạt hành chính và 10 trường hợp bị yêu cầu cam kết không tái phạm. Các hành vi chủ yếu gồm quảng cáo cờ bạc trực tuyến; lợi dụng livestream “xé túi mù” để tổ chức đánh bạc; đăng tải thông tin sai sự thật; thiếu kiểm duyệt để phần tử xấu lợi dụng xuyên tạc, vu khống tổ chức, cá nhân.

KOL phải là lực lượng tiên phong lan tỏa nội dung tích cực, tọa giá trị cho cộng đồng số

Thượng tá Nguyễn Ngọc Ân cho rằng, đa số KOL và quản trị viên trên địa bàn tỉnh đều có ý thức tích cực, tin tưởng chủ trương của Đảng, pháp luật Nhà nước. Trong thời gian qua, họ đã đồng hành cơ quan Công an đăng tải 295 lượt tin bài định hướng dư luận; ngăn chặn - gỡ bỏ 359 tin bài xấu độc; cung cấp gần 100 nguồn tin quan trọng phục vụ xác minh, xử lý vụ việc liên quan ANTT trên địa bàn.

Không chỉ vậy, nhiều KOL còn chủ động tham gia các chiến dịch truyền thông chính thống như thay avatar hưởng ứng 50 năm 30/4, 80 năm Quốc khánh 2/9, chiến dịch “Tổ quốc trong tim”… Đồng thời, nhiều cá nhân ảnh hưởng đã góp phần lan tỏa giá trị văn hóa, quảng bá du lịch và đặc sản địa phương, thực hiện thiện nguyện hiệu quả.

Thượng tá Nguyễn Ngọc Ân nhấn mạnh: khi sức ảnh hưởng càng lớn thì trách nhiệm càng phải cao. KOL phải tuân thủ pháp luật về mạng xã hội, đặc biệt Luật An ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, sở hữu trí tuệ; phải chịu trách nhiệm về tính chính xác, tính hợp pháp của nội dung đăng tải; không được lợi dụng niềm tin người theo dõi để trục lợi thương mại, không quảng cáo sản phẩm/dịch vụ bị cấm, lừa đảo; không lan truyền tin giả, tin sai sự thật, không phát tán nội dung kích động bạo lực, vi phạm đạo đức, thuần phong mỹ tục, xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, xâm phạm chủ quyền quốc gia hay phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc.

KOL phải chủ động kiểm duyệt, phát hiện, ngăn chặn, gỡ bỏ nội dung tiêu cực; phối hợp chặt với lực lượng Công an khi có yêu cầu; tham gia tích cực các hoạt động vì cộng đồng cả trên không gian số và ngoài đời sống; và đặc biệt phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai thuế đối với thu nhập phát sinh từ hoạt động trên mạng.

Thượng tá Nguyễn Ngọc Ân kêu gọi lực lượng KOL, quản trị viên tiếp tục đồng hành cùng Công an tỉnh tham gia mô hình “Không gian số Đồng Tháp an toàn, lành mạnh” để xây dựng không gian mạng sạch, văn minh, chuẩn mực, có trách nhiệm bảo vệ hình ảnh Đồng Tháp, bảo vệ mỗi người dùng, bảo vệ các giá trị đạo đức và bảo vệ môi trường xã hội trong thời đại số.

Các KOL ký cam kết tuân thủ pháp luật và quy tắc ứng xử trên không gian mạng.

Quang cảnh Hội nghị.

Các đại biểu, KOL cùng chụp ảnh lưu niệm.

Đây không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng Công an hay của cơ quan quản lý nhà nước, mà là trách nhiệm chung của cộng đồng, trong đó KOL có vai trò riêng biệt, đặc biệt và không thể thay thế. Mỗi hành động đúng - mỗi nội dung chuẩn xác - mỗi tiếng nói chuẩn mực trên mạng xã hội đều góp phần bảo vệ giá trị của sự thật, của pháp luật, của niềm tin xã hội và của danh dự cộng đồng. Đồng Tháp kỳ vọng mô hình này sẽ trở thành nền tảng vận hành lâu dài, bền vững và là ví dụ điển hình cho việc xây dựng môi trường số lành mạnh tại địa phương cấp tỉnh, góp phần tạo nền tảng phát triển quốc gia số trong giai đoạn mới.

Thu Uyên