Ảnh minh hoạ.

Khi các “tiếng nói” bất ổn được nhân rộng, những nội dung sai lệch có thể lan tỏa nhanh chóng, tác động tiêu cực đến nhận thức cộng đồng và làm suy yếu hệ thống tiêu chuẩn chung. Việc phòng ngừa hành vi lệch chuẩn trên mạng vì thế không đơn thuần là biện pháp kỹ thuật, mà là công tác trọng yếu giữ vững trật tự về an ninh mạng và nền tảng tư tưởng.

Khái niệm “lệch chuẩn” ở đây được hiểu rộng nhất như những cách diễn đạt, thái độ, hành vi không phù hợp với các giá trị đạo đức, pháp luật hoặc chuẩn mực văn hóa mà xã hội và cộng đồng đã định hình. Trong môi trường số, hành vi lệch chuẩn có thể biểu hiện qua lời nói thô tục, xuyên tạc, bôi nhọ, kích động bạo lực, phản động hoặc cổ suý lối sống sai trái.

Những đối tượng thực hiện hành vi lệch chuẩn trên mạng rất đa dạng: từ những người bất mãn, cơ hội chính trị, đến một bộ phận học sinh, sinh viên hoặc người dân với nhận thức hạn chế. Để tạo sức lan truyền, họ dùng các thủ đoạn tinh vi: xuyên tạc sự kiện, cắt ghép hình ảnh, dàn dựng kịch bản để hướng dư luận theo chủ trương của họ. Trong nhiều trường hợp, thông tin chưa được xác minh đã bị biến dạng, được chuyển hóa dưới dạng kích động, xúc tác bạo lực, gây mất ổn định.

Thực trạng thế giới cũng cho thấy tác động nguy hiểm của đám đông bị kích động qua mạng khi họ tham gia vào các cuộc biểu tình, bạo loạn; đặc biệt trong thời đại mạng xã hội, những luồng thông tin sai lệch lan rất nhanh, có thể dẫn đến hệ quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và đời sống xã hội.

Nhận thức được tầm quan trọng này, công tác ngăn chặn và đấu tranh với hành vi lệch chuẩn trên không gian mạng được đặt vào vị trí trung tâm của nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng. Trong những năm qua, các cơ quan chức năng đã chủ động nắm tình hình, phân tích và đánh giá thông tin sai trái, tăng cường quản lý đối với các nền tảng như Google, YouTube, phối hợp yêu cầu gỡ bỏ tài khoản, clip có nội dung độc hại hay xuyên tạc. Riêng trong giai đoạn gần đây, đã có hơn 3.000 trang web, blog, tài khoản mạng xã hội và gần 100 hội nhóm bị xử lý vì lan truyền thông tin sai trái, xuyên tạc thực tế.

Dù vậy, công tác chống lệch chuẩn vẫn đối mặt nhiều thách thức. Trong bộ máy nhà nước và hệ thống chính quyền địa phương, có nơi vẫn còn tâm lý chủ quan, phối hợp thiếu chặt chẽ hoặc mang tính hình thức. Quá trình tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và người dân còn chưa đủ mạnh, thiếu sự sắc bén. Việc phát hiện và xử lý sớm các hành vi lệch chuẩn, đặc biệt tại cơ sở, chưa được quan tâm đúng mức.

Trong bối cảnh đó, để tăng cường hiệu quả phòng ngừa hành vi lệch chuẩn trên mạng, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng và Nhà nước. Trước hết, công tác nắm thông tin dư luận, phân tích tâm tư xã hội phải được tiến hành thường xuyên, từ cấp cơ sở đến trung ương. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường, cần xử lý kịp thời, minh bạch, làm gương để người dân thấy có niềm tin vào hệ thống quản lý.

Song song đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức bình đẳng, văn minh trong tương tác số. Các bộ, ngành cần phối hợp chặt chẽ trong công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra đối với báo chí – truyền thông – internet để ngăn chặn việc đăng tải nội dung sai lệch hoặc kích động. Quy trách nhiệm cho các đơn vị truyền thông, doanh nghiệp công nghệ khi để lọt nội dung độc hại cũng là yêu cầu bắt buộc.

Điều quan trọng nữa là phát triển đội ngũ cán bộ, chuyên gia về tư tưởng, lý luận và an ninh mạng có năng lực và bản lĩnh để nhận diện và xử lý hành vi lệch chuẩn nhanh chóng, chính xác. Việc hỗ trợ pháp lý, hoàn thiện khung quy định về quản lý thông tin, mạng xã hội cũng phải được chú trọng để không bị “hở” ở các mảng mới phát sinh.

Cuối cùng, cần huy động sự vào cuộc của cộng đồng, người dân, đặc biệt giới trẻ, cần được trang bị kỹ năng nhận thức và phản bác thông tin sai lệch, phát huy vai trò tố giác, lên tiếng khi phát hiện hành vi lệch chuẩn. Các tổ chức chính trị - xã hội cũng có thể tổ chức tọa đàm, diễn đàn, trò chơi tương tác trực tuyến để truyền kiến thức về an ninh mạng, bảo vệ giá trị chuẩn mực chung.

Trong bối cảnh cuộc cách mạng số và truyền thông xã hội phát triển mạnh mẽ, nếu không chủ động phòng ngừa và đấu tranh với hành vi lệch chuẩn trên không gian mạng, xã hội dễ rơi vào tình trạng nhiễu loạn thông tin, chuẩn mực mai một, mất kiểm soát dư luận. Vì vậy, việc giữ gìn và củng cố các giá trị chuẩn mực xã hội trong môi trường số không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan chức năng, mà là trách nhiệm chung của toàn dân, để không gian mạng trở thành nơi lành mạnh, bổ ích và an toàn cho mọi người.

Thanh Huyền