Tây Ban Nha không phát hiện dấu hiệu nào cho thấy đã xảy ra một cuộc tấn công mạng vào đơn vị vận hành lưới điện REE trong sự cố mất điện diện rộng ảnh hưởng đến nước này và Bồ Đào Nha vào ngày 28/4, Bộ trưởng Năng lượng Sara Aagesen hôm qua (14/5) cho biết.

Thủ tướng Pedro Sanchez trước đó vào ngày 29/4 cho biết chính phủ của ông không loại trừ khả năng mất điện có thể do một cuộc tấn công mạng gây ra.

Ảnh minh họa

Điện bắt đầu được khôi phục tại một số khu vực ở bán đảo Iberia ngay tối 28/4 sau khi sự cố mất điện lớn khiến phần lớn Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha tê liệt – máy bay bị đình trệ, giao thông công cộng ngừng hoạt động và bệnh viện phải hoãn các ca điều trị định kỳ.

Bộ Nội vụ Tây Ban Nha đã ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, huy động 30.000 cảnh sát để giữ trật tự, trong khi chính phủ hai nước họp khẩn cấp nội các. Những sự cố mất điện trên diện rộng như vậy là rất hiếm ở châu Âu.

Nguyên nhân vẫn chưa rõ ràng. Bồ Đào Nha cho rằng sự cố bắt nguồn từ Tây Ban Nha, trong khi Tây Ban Nha lại đổ lỗi cho sự cố mất kết nối với Pháp.

Ngay sau sự việc, Thủ tướng Bồ Đào Nha Luis Montenegro cho biết “không có dấu hiệu nào” cho thấy một cuộc tấn công mạng là nguyên nhân của sự cố - một sự cố bắt đầu vào khoảng 10:33 giờ GMT hôm 28/4. Tuy vậy, nhiều tin đồn về khả năng phá hoại đã lan truyền. Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez cho biết ông đã nói chuyện với Tổng thư ký NATO Mark Rutte.

Ông Sanchez cho biết quốc gia này đã mất 15GW sản lượng điện chỉ trong 5 giây – tương đương 60% nhu cầu điện toàn quốc. Các kỹ thuật viên đang tìm hiểu nguyên nhân của sự sụt giảm đột ngột này. “Đây là điều chưa từng xảy ra trước đây,” ông nói.

Ông Joao Conceicao – thành viên hội đồng quản trị của đơn vị vận hành lưới điện Bồ Đào Nha REN – nói rằng họ chưa loại trừ khả năng có một “dao động điện áp rất lớn” trong hệ thống điện Tây Ban Nha, sau đó lan sang hệ thống Bồ Đào Nha. “Có thể có cả nghìn nguyên nhân. Hiện giờ còn quá sớm để kết luận,” ông nói thêm, và cho biết REN vẫn đang liên lạc với phía Tây Ban Nha.

REE – đơn vị vận hành lưới điện Tây Ban Nha – cho biết sự cố là do mất kết nối với Pháp, dẫn đến hiệu ứng dây chuyền.

“Mức độ mất điện lần này vượt quá khả năng thiết kế của các hệ thống điện châu Âu, dẫn đến việc mất kết nối giữa lưới điện Tây Ban Nha và Pháp, và kéo theo sự sụp đổ của hệ thống điện Tây Ban Nha,” ông Eduardo Prieto nói.

Trước đó, một số khu vực ở Pháp cũng trải qua sự cố mất điện ngắn. Đơn vị vận hành lưới điện Pháp RTE cho biết họ đã tăng cường cung cấp điện cho một số khu vực phía bắc Tây Ban Nha sau sự cố.

Tại Tây Ban Nha, điện bắt đầu được khôi phục ở xứ Basque và Barcelona vào đầu giờ chiều ngày 28/4, và tại một số khu vực ở thủ đô Madrid vào tối 28/4. Theo đơn vị vận hành lưới điện quốc gia, khoảng 61% lượng điện đã được phục hồi vào cuối ngày. Ông Enagas cho biết họ đã kích hoạt các hệ thống khẩn cấp để đảm bảo nhu cầu trong thời gian mất điện. Tại Bồ Đào Nha, điện cũng dần được khôi phục tại nhiều khu vực vào tối 28/4, bao gồm cả trung tâm thành phố Lisbon.

Sự cố mất điện hôm 28/4 đã gây ảnh hưởng trên diện rộng khắp bán đảo.

Các bệnh viện ở Madrid và Catalonia buộc phải hoãn tất cả công việc y tế thường lệ, chỉ tiếp nhận bệnh nhân nguy kịch bằng máy phát điện dự phòng. Nhiều nhà máy lọc dầu ở Tây Ban Nha ngừng hoạt động, và một số cửa hàng như Lidl và IKEA cũng đóng cửa.

Cảnh sát Bồ Đào Nha cho biết đèn giao thông bị tê liệt trên toàn quốc, hệ thống tàu điện ngầm tại Lisbon và Porto ngừng hoạt động, trong khi các tuyến tàu hỏa ở cả hai nước bị hủy bỏ.

“Tôi không biết phải làm sao. Con gái tôi đang sinh ở Barcelona. Chúng tôi sẽ lỡ chuyến tàu đến đó,” Angeles Alvarez nói khi bị mắc kẹt bên ngoài nhà ga Atocha tại Madrid.

Ông Sanchez cho biết vào tối 28/4 rằng có khoảng 35.000 hành khách được sơ tán khỏi các đoàn tàu, và 11 chuyến bị kẹt ở những khu vực hẻo lánh vào thời điểm đó.

Hình ảnh từ một siêu thị ở Madrid cho thấy hàng người xếp hàng dài ở quầy thu ngân và các kệ hàng trống trơn vì người dân đổ xô tích trữ thực phẩm. Giải quần vợt Madrid Open cũng bị tạm ngưng.

Ngân hàng Trung ương Tây Ban Nha cho biết hệ thống ngân hàng điện tử vẫn hoạt động “ổn định” nhờ các hệ thống dự phòng, tuy nhiên nhiều người cho biết màn hình máy ATM đã tắt.

Tình trạng kẹt xe xảy ra ở trung tâm Madrid vì đèn giao thông ngừng hoạt động. Một số người mặc áo phản quang đã tự đứng ra điều phối giao thông tại các giao lộ. Đài địa phương đưa tin có người bị mắc kẹt trong tàu điện ngầm và thang máy.

Nhiều người dân Tây Ban Nha đã tranh thủ nghỉ nửa ngày, tụ tập ngoài đường hoặc nấu ăn bằng nến tại nhà.

Lưu lượng Internet giảm mạnh: tại Bồ Đào Nha giảm 90% và tại Tây Ban Nha giảm 80% so với tuần trước đó, theo dữ liệu từ Cloudflare Radar – hệ thống theo dõi lưu lượng Internet toàn cầu.

Những sự cố mất điện trên diện rộng như vậy rất hiếm gặp ở châu Âu. Năm 2003, một sự cố với đường dây thủy điện giữa Ý và Thụy Sĩ đã gây mất điện toàn bộ bán đảo Ý trong khoảng 12 giờ. Năm 2006, mạng lưới điện quá tải ở Đức cũng khiến mất điện ở nhiều khu vực châu Âu và cả Maroc.

Hiện tại, khoảng 43% năng lượng của Tây Ban Nha đến từ gió và năng lượng mặt trời, 20% từ điện hạt nhân và 23% từ nhiên liệu hóa thạch, theo tổ chức nghiên cứu năng lượng Ember.

Nguyễn Yến (theo Reuters)