Trong bối cảnh các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng phức tạp và mang tính xuyên biên giới, việc Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng được chính thức mở ký tại Hà Nội đánh dấu một dấu mốc quan trọng không chỉ với khu vực mà còn với Việt Nam – quốc gia đang đặt an ninh mạng vào trung tâm của chiến lược bảo vệ Tổ quốc.

Đại tướng Lương Tam Quang - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia.

Nhân sự kiện này, phóng viên Tạp chí An ninh mạng Việt Nam đã có buổi phỏng vấn Đại tướng Lương Tam Quang - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, xoay quanh ý nghĩa của Công ước Hà Nội đối với chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia trên không gian mạng, cũng như những định hướng, bước đi cụ thể của Việt Nam trong việc hiện thực hóa các cam kết quốc tế về phòng, chống tội phạm mạng.

Thưa Bộ trưởng, việc Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng được mở ký tại Hà Nội có ý nghĩa như thế nào đối với Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia trên không gian mạng của Việt Nam?

- Việc Việt Nam chủ trì Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng được mở ký tại Hà Nội, khẳng định tín nhiệm của cộng đồng quốc tế đối với vai trò kiến tạo của Việt Nam, góp phần định hình những nguyên tắc chung cho một trật tự pháp lý trên không gian.

Đồng thời cũng khẳng định Việt Nam an ninh mạng ở vị trí trọng tâm của chính sách an ninh và coi chủ quyền số là thành tố của chủ quyền Quốc gia và là tuyến phòng thủ mới trong kỷ nguyên số.

Ở tầm chiến lược, Công ước Hà Nội là bước ngoặt đưa hợp tác chống tội phạm mạng từ mức độ tự nguyện sang mức ràng buộc pháp lý giữa các quốc gia tham gia, giúp khắc phục các “điểm mù” pháp lý mà tội phạm thường khai thác để trốn tránh việc bị bắt giữ và xét xử.

Về thực thi, Công ước tạo đột phá với cơ chế phối hợp nhanh – minh bạch – hiệu quả, góp phần kịp thời phòng ngừa – phát hiện – xử lý các mối đe dọa xuyên biên giới, chặn đứng các hành vi tội phạm lợi dụng không gian mạng để phá hoại sự ổn định kinh tế – xã hội. Đây là những vấn đề quan trọng góp phần đưa việc thực hiện chiến lược an ninh mạng Quốc gia Việt Nam lên tầm cao mới hiệu lực, hiệu quả hơn.

Sau Lễ mở ký, Việt Nam sẽ triển khai ngay một chương trình hành động với 3 trọng tâm để biến cảm kết Công ước Hà Nội thành kết quả cụ thể.

Sau Lễ mở ký, Việt Nam sẽ có những bước đi cụ thể nào để hiện thực hóa các cam kết của Công ước Hà Nội, thưa Bộ trưởng?

- Ngay Sau Lễ mở ký, Việt Nam sẽ triển khai ngay một chương trình hành động với 3 trọng tâm để biến cảm kết Công ước Hà Nội thành kết quả cụ thể.

Thứ nhất – về pháp lý và thể chế, chúng ta nhanh chóng nội luật hóa đầy đủ các nghĩa vụ của Công ước, đồng thời cập nhật các quy định liên quan đến tố tụng hình sự, chứng cứ điện tử, bảo vệ dữ liệu cá nhân. Bên cạnh đó, Việt Nam sẽ ban hành quy trình liên ngành và biểu mẫu thống nhất phục vụ cho hoạt động tương trợ tư pháp, dẫn độ, bảo quản khẩn cấp dữ liệu và thu hồi tài sản.

Thứ hai, về tổ chức thực thi: thiết lập và vận hành đầu mối liên lạc 24/7, quy định rõ mốc thời gian phản hồi; nâng cao năng lực điều tra số/giám định điện tử, đầu tư hạ tầng kỹ thuật – trung tâm giám sát; khi cần, tổ chức tổ công tác chung cho các vụ án phức tạp như ransomware và tài sản ảo; đồng thời hoàn thiện cơ chế công – tư về báo cáo sự cố, lưu và bảo toàn log, cơ chế cảnh báo sớm.

Thứ ba, về hợp tác quốc tế: Việt Nam sẽ đề xuất thành lập Trung tâm Phòng, chống tội phạm mạng đặt tại Việt Nam, làm hạt nhân đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật và điều phối thực thi Công ước trong khu vực.

Đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế nhất là trong diễn tập chuẩn hóa quy trình nhận gửi yêu cầu, khẩn cấp dữ liệu, chia sẻ kinh nghiệm truy vết đồng tiền số.

Việt Nam cam kết thượng tôn pháp luật, hành động kịp thời và hợp tác có có trách nhiệm cùng cộng đồng quốc tế để gìn giữ một không gian mạng an toàn – minh bạch – công bằng cho mỗi quốc gia và từng công dân.

Từ Hà Nội, chúng ta gửi đi thông điệp về một tương lai số an toàn khi Nhà nước – doanh nghiệp – người dân, với sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế, sẽ cùng tham gia phòng chống tội phạm mạng, để không gian mạng trở thành không gian của các giá trị nhân văn, thượng tôn pháp luật và hợp tác vì phát triển bền vững.

Xin trân thành cảm ơn Bộ trưởng về cuộc trao đổi này!

Thu Uyên