Việt Nam chủ động, tích cực và sẵn sàng thực thi Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng

Tại Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng diễn ra tại Hà Nội, Thiếu tướng Lê Xuân Minh - Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an - đã có cuộc trao đổi với báo chí quốc tế về lộ trình, chính sách và nỗ lực của Việt Nam trong lĩnh vực an ninh mạng.

Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến sự bùng nổ của tội phạm mạng với quy mô toàn cầu, Liên Hợp Quốc lần đầu tiên thông qua Công ước quốc tế về chống tội phạm mạng - một văn kiện mang tính bước ngoặt nhằm thiết lập khung hợp tác pháp lý giữa các quốc gia. Việc Hà Nội được lựa chọn là nơi tổ chức Lễ mở ký Công ước không chỉ thể hiện vị thế ngày càng cao của Việt Nam trong lĩnh vực An ninh mạng, mà còn khẳng định vai trò chủ động, trách nhiệm và uy tín quốc tế của Việt Nam trong lĩnh vực an ninh mạng, mà còn khẳng định vai trò chủ động, trách nhiệm và uy tín quốc tế của Việt Nam trong nỗ lực xây dựng một không gian mạng an toàn, tin cậy và nhân văn.

Xin ông cho biết Việt Nam dự kiến khi nào sẽ phê chuẩn Công ước này? Các biện pháp của Việt Nam triển khai sau khi thông qua Công ước này?

Việt Nam luôn nghiêm túc, chủ động và tích cực trong việc nghiên cứu, tiếp cận nội dung Công ước Liên Hợp Quốc về phòng chống tội phạm mạng ngay từ giai đoạn đàm phán. Sau lễ mở ký Công ước tại Hà Nội, Việt Nam sẽ triển khai đầy đủ các bước đánh gia nội dung Công ước, đối chiếu với hệ thống pháp luật hiện hành để đề xuất lộ trình phê chuẩn phù hợp với quy định của Hiến pháp và Luật điều ước quốc tế.

Về mặt chủ trương, Việt Nam ủng hộ Công ước, xem đây là công cụ pháp lý quốc tế quan trọng để thúc đẩy hợp tác toàn cầu trong đấu tranh phòng, chống tội phạm mạng. Việc phê chuẩn Công ước sẽ được tiến hành sau khi hoàn tất các thủ tục trong nước, dự kiến trong thời gian sớm nhất có thể.

Ngay sau khi Công ước được ký và tiến tới phê chuẩn, Việt Nam sẽ tập trung triển khai một số nhóm biện pháp trọng tâm như: rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật để đảm bảo sự tương thích với nghĩa vụ theo Công ước; nâng cao năng lực cho lực lượng chuyên trách; xậy dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các bộ, ngành; thúc đẩy thiết lập các đầu mối hợp tác quốc tế theo đúng quy định của Công ước, đặc biệt là cơ chế hợp tác 24/7. Đồng thời, Việt Nam sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến nội dung Công ước đến các cơ quan, tổ chức và người dân để nâng cao nhận thức và đồng thuận trong quá trình thực thi.

Ông có thể cung cấp thêm thông tin về tình hình tội phạm mạng tại Việt Nam hiện nay?

Tình hình tội phạm mạng tại Việt Nam hiện nay đang diễn biến hết sức phức tạp, gia tăng cả về số lượng, quy mô và mức độ tinh vi. Các hình thức tấn công mạng không ngừng biến đổi, chuyển dần từ các hành vi tự pháp, nhỏ lẻ sang những chiến dịch tổ chức, mang tính chất xuyên quốc gia, nhắm vào hạ tầng trọng yếu, dữ liệu lớn và các nền tảng số được người dân sử dụng phổ biến.

Theo thống kê, riêng 2024, Việt Nam ghi nhận khoảng 659.000 sự cố tấn công mạng, trong đó gần 50% nhằm vào các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thiết yếu. Bước sang năm 2025, các cuộc tấn công mạng sự dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đã xuất hiện ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, các cuộc tấn công bằng mã độc tống tiền (ransomware) tiếp tục gia tăng, đặc biệt nhắm vào hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu tại các doanh nghiệp và cơ quan nhà nước.

Đáng lo ngại, tình trạng lừa đảo trực tuyến tiếp tục bừng phát, gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế và lòng tin xã hội. Theo ước tính, tổng thiệt hại từ các vụ lừa đảo qua mạng trong năm 2024 lên tới 18.900 tỷ đồng (~740 triệu USD). Các thủ đoạn phổ biến bao gồm giả mạo cơ quan chức năng, lừa đảo đầu tư tài chính, chiếm đoạt tài khoản ngân hàng và ví điện tử.

Trong bối cảnh đó, Bộ Công an đã chỉ đạo lực lượng chuyên trách trên toàn quốc triển khai đồng bộ nhiều biện pháp đấu tranh, trong đó tập trung tăng cường năng lực điều tra số, hợp tác quốc tế, hoàn thiện hành lang pháp lý và xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên đề về các loại hình tội phạm mạng mới nổi. Đồng thời, Bộ Công an cũng tích cực triển khai các chương trình tuyên truyền, nâng cao nhận thức về an toàn thông tin cho người dân, doanh nghiệp và cán bộ nhà nước, bảo đảm an ninh mạng là nền tảng vững chắc cho quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Xin ông cho biết các chủ trương, chính sách của Việt Nam về vấn đề tội phạm mạng và hợp tác quốc tế trong phòng chống tội phạm mạng cũng như các nỗ lực của Việt Nam đến nay?

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã xác định an ninh mạng và phòng chống tội phạm mạng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách trong bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số mạng lại nhiều cơ hội nhưng cũng đồng thời đặt ra những nguy cơ lớn đối với an ninh, chủ quyền quốc gia trên không gian mạng, đòi hỏi phải có những chính sách, chủ trương và hành động toàn diện, đồng bộ, kịp thời.

Về mặt định hướng chiến lược, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 30- NQ/TW về Chiến lược an ninh mạng quốc gia, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong đó an toàn, an ninh mạng là một số trụ cột cốt lõi.

Trên phương diện pháp lý, Việt Nam đã từng bước hoàn thiện khung khổ pháp luật như Bộ luật Hình sự (sửa đổi), Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Nghị định 53/2022/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật An ninh mạng... Đáng chú ý, Dự thảo Luật An ninh mạng sửa đổi đang trình Quốc hội xem xét, dự kiến thông qua tại kỳ họp thứ 10.

Về hợp tác quốc tế, Việt Nam chủ chương đẩy mạnh cả song phương và đa phương, từ việc ký các hiệp định tương trợ tư pháp, dẫn độ, chia sẻ thong tin với nhiều nước cho đến việc tham gia các diễn đàn và tổ chức quốc tế như INTERPOL, ASEANPOL, APTA, UNODC, EU Cyber Dialogue. Việt Nam đã tham gia tích cực đàm phán Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm ngay từ những giai đoạn đầu và đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận, thể hiện qua việc Hà Nội được lựa chọn là nơi tổ chức mở ký Công ước và tháng 10 năm 2025.

Bộ Công an đã phát huy vai trò nòng cốt trong việc tham mưu, xây dựng chính sách, triển khai các hoạt động hợp tác quốc tế và tổ chức đấu tranh chuyên án. Hàng loạt các vụ án lớn về tội phạm mạng xuyên biên giới, lừa đảo qua mạng, tấn công mạng vào hệ thống quan trọng quốc gia đã được phát hiện, xử lý. Đồng thời, Bộ cũng đang tích cực tham gia các sáng kiến quốc tế, đóng góp kinh nghiệm, chia sẻ thực tiễn với các nước, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, tin cậy và nhân văn.

Tất cả những nỗ lực thể hiện quyết tâm chính trị và năng lực thực tiễn của Việt Nam trong việc vừa giữ vững chủ quyền an ninh mạng, vừa chủ đồng hội nhập, nâng ảnh hưởng trong hợp tác quốc tế về phòng, chống tội phạm mạng. Đây chính là tiền để vững chắc để Việt Nam thực thi hiệu quả Công ước Hà Nội trong thời gian tới.

Xin cảm ơn Thiếu tướng về cuộc trao đổi này!